Οι μορφές της πάλης του λαού, η Αριστερά και ο Λένιν

Πολλοί είναι εκείνοι οι οποίοι παρερμηνεύουν τα κείμενα του μπολγκ και ταυτίζουν την κριτική κατά του αντιδραστικού πλαισίου οργάνωσης των πλατειών ως επίθεση στο αυθόρμητο λαϊκό κίνημα των μαζών που αφυπνίσθηκαν από τα πολύ σκληρά αντιλαϊκά μέτρα και βγήκαν στις πλατείες να διαμαρτυρηθούν.


Σκοπίμως ταυτίζουν την κριτική κατά των αντιδραστικών κανόνων των μορφωμάτων της λεγόμενης «Άμεσης Δημοκρατίας» και των «αμεσοδημοκρατικών» Λαϊκών Συνελεύσεων της πλατείας Συντάγματος, που επέβαλε η άρχουσα τάξη, με επίθεση κατά του κόσμου που διαμαρτύρεται δικαίως στις πλατείες και κατά των νέων μορφών αγώνα των μαζών. Στο ίδιο μήκος κύματος αναπτύσσουν και θεωρίες για την απουσία των κομμουνιστών από τις πλατείες ως εχθρότητα και πόλεμο κατά των μαζών.


Αυτή η ταύτιση σκοπό έχει να στρέψει τον απλό λαό ενάντια στις φωνές εκείνες που τον καλούν να αποτινάξει το «καπέλο» της άρχουσας τάξης και να οργανωθεί σε πολιτικό και ταξικό μέτωπο μάχης του εργαζόμενου λαού κατά της εξουσίας του κεφαλαίου.


Στη πραγματικότητα οι μάζες των πλατειών δεν έχουν καμία σχέση με τις ελάχιστες μειοψηφίες των Λαϊκών Συνελεύσεων της «Άμεσης Δημοκρατίας» που αποφασίζουν αλαζονικά στο όνομα των δεκάδων χιλιάδων που διαμαρτύρονται στις πλατείες.

Το μπλογκ αυτό από την αρχή ήταν προσηλωμένο στη λενινιστική θέση ότι, οι κομμουνιστές και οι αριστεροί ποτέ δεν λείπουν από τα πεδία ταξικής και πολιτικής πάλης, ακόμη και όταν πρόκειται για αντιδραστικά πεδία. Είναι λοιπόν αυτονόητη η τοποθέτησή μας όσον αφορά τη θέση των αριστερών κομμάτων στις μάζες του λαού που δρουν ή διαμαρτύρονται σε δρόμους, πλατείες, επιχειρήσεις, γειτονιές κ.λ.π.


Η δράση αυτή όμως δεν μπορεί να είναι ανοργάνωτη, τυχαία και σε ατομική βάση, ως ουρά του αυθόρμητου των μαζών. Πρέπει πάντα να είναι σε οργανωμένη βάση με συγκεκριμένους στόχους και με χωρίς υποστολή της σημαίας και της ταυτότητάς τους. Πρέπει να δρουν πρωτοπόρα και να μπαίνουν μπροστά στις μάχες του λαού δίνοντας και το παράδειγμα του ανυποχώρητου μαχητή απέναντι στην εξουσία του κεφαλαίου, όχι να χάνονται μέσα στη μάζα ή, ακόμη χειρότερα, να κρύβονται πίσω από αυτήν.


Όπως αναφέρει η Μάρτα Χάρνεκερ («Βασικές έννοιες του ιστορικού υλισμού» εκδ. Παπαζήση 1976, σελ. 208) « Ένα μαρξιστικό – λενινιστικό κόμμα δεν πρέπει να περιορίζεται και να ακολουθεί τις μορφές πάλης που εμφανίζονται αυθόρμητα μέσα στις εργαζόμενες μάζες. Πρέπει να ανυψώνει αυτές τις μορφές πάλης για να τις κάνει τα πιο κατάλληλα μέσα για τη πραγμάτωση των ταξικών συμφερόντων των εργαζομένων».


Είναι συνεπώς απαραίτητο κάθε δράση της Αριστεράς μέσα στη μάζα, αντί να χαϊδεύει και να χάνεται στο αυθόρμητο, να στοχεύει στη συνειδητή και αποτελεσματική δράση. Υπ’ αυτή την έννοια, τόσο τα κόμματα της Αριστεράς που δεν τηρούν αυτόν τον κανόνα, γινόμενα ουρά του αυθόρμητου της μάζας, όσο και τα διάφορα μορφώματα της πλατείας, που στο όνομά της απαγορεύουν τη συνειδητή πολιτική δράση στο εσωτερικό της, υπηρετούν αναμφισβήτητα τον ίδιο σκοπό: Να αποκλείσουν τη πρωτοπόρο και συνειδητή δράση της Αριστεράς, και ειδικά των κομμοουνιστών, στις μάζες. Όλη η κριτική μας έχει εστιασθεί σε αυτά τα σημεία.


Η Αριστερά δεν υποτιμά ούτε απορρίπτει άκριτα και χωρίς συγκεκριμένη ανάλυση, καμία μορφή πάλης είτε πρόκειται για απλή διαμαρτυρία σε γειτονιές και πλατείες, είτε για σύνθετο ταξικό και πολιτικό αγώνα. Αντίθετα αξιοποιεί, αφομοιώνει και εμπλουτίζει συνεχώς το οπλοστάσιό της με νέες μορφές.


Ο Λένιν έχει γράψει πολλές φορές για τον τρόπο που δρουν οι μαρξιστές στις μάζες καθώς και για τον τρόπο που αντιλαμβάνονται ο μαρξιστής και ο κομμουνιστής τις διάφορες μορφές πάλης του λαού.


Στο άρθρο του, το 1906, «Ο ΠΑΡΤΙΖΑΝΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ» (Άπαντα Λένιν τ. 14, σελ. 1-12 εκδ Σ.Ε.) ο Λένιν αναφέρει μεταξύ άλλων:


«Ποιες βασικές απαιτήσεις πρέπει να προβάλλει κάθε μαρξιστής κατά την εξέταση του ζητήματος των μορφών πάλης;


Πρώτο, ο μαρξισμός διαφέρει απ' όλες τις πρωτόγονες μορφές σοσιαλισμού κατά το ότι δεν δεσμεύει το κίνημα με μια οποιαδήποτε καθορισμένη μορφή πάλης. Παραδέχεται τις πιο διαφορετικές μορφές πάλης, όμως δεν τις «επινοεί», αλλά μόνο γενικεύει, οργανώνει, προσδίνει συνειδητότητα σε εκείνες τις μορφές πάλης των επαναστατικών τάξεων που εμφανίζονται μόνες τους στην πορεία του κινήματος. Ο μαρξισμός, που είναι αναμφισβήτητα εχθρός κάθε αφηρημένης διατύπωσης, κάθε δογματικής συνταγής, απαιτεί να μελετάμε προσεκτικά τη διεξαγόμενη μαζική πάλη, που με την ανάπτυξη του κινήματος, με το ανέβασμα της συνειδητότητας των μαζών, με την όξυνση των οικονομικών και πολιτικών κρίσεων γεννά συνεχώς όλο και νέους, όλο και πιο ποικίλους τρόπους άμυνας και επίθεσης. Γι' αυτό ο μαρξισμός δεν απορρίπτει καμιά απολύτως μορφή πάλης. Ο μαρξισμός σε καμιά περίπτωση δεν περιορίζεται στις πιθανές μορφές πάλης ή στις μορφές πάλης που υπάρχουν μόνο στη δοσμένη στιγμή, αλλά αναγνωρίζει ότι με την αλλαγή μιας δοσμένης κοινωνικής συγκυρίας, είναι αναπόφευκτες νέες μορφές πάλης, άγνωστες στους ηγέτες της δοσμένης περιόδου. Απ' αυτήν την άποψη ο μαρξισμός διδάσκεται, αν μπορούμε να εκφραστούμε έτσι, από την πρακτική των μαζών και δεν έχει την αξίωση να διδάσκει στις μάζες μορφές πάλης, που τις επινοούν «ειδικευμένοι στη συστηματοποίηση» γραφιάδες. Ξέρουμε, - έλεγε, λογουχάρη, ο Κάουτσκι, εξετάζοντας τις μορφές της κοινωνικής επανάστασης, - ότι η επερχόμενη κρίση θα μας δώσει νέες μορφές πάλης, που δεν μπορούμε τώρα να τις προβλέψουμε.


Δεύτερο, ο μαρξισμός απαιτεί αναμφισβήτητα την ιστορική εξέταση του ζητήματος των μορφών πάλης. Το να βάζει κανείς το ζήτημα αυτό έξω από την ιστορικά-συγκεκριμένη κατάσταση σημαίνει ότι δεν καταλαβαίνει το αλφάβητο του διαλεκτικού υλισμού. Στις διαφορετικές στιγμές της οικονομικής εξέλιξης, σε εξάρτηση από τους διαφορετικούς όρους πολιτικούς, εθνικοπολιτιστικούς, βιοτικούς κτλ., οι διαφορετικές μορφές πάλης προωθούνται στην πρώτη γραμμή, γίνονται κύριες μορφές πάλης, και σε συνάρτηση μ' αυτό, αλλάζουν με τη σειρά τους και οι δευτερεύουσες, οι επικουρικές μορφές πάλης. Το να προσπαθεί κανείς ν' απαντήσει με ένα ναι ή ένα όχι στο ζήτημα που άφορα ένα ορισμένο μέσο πάλης, χωρίς να εξετάσει λεπτομερειακά τη συγκεκριμένη κατάσταση του δοσμένου κινήματος στο δοσμένο βαθμό ανάπτυξής του, σημαίνει ότι εγκαταλείπει εντελώς το έδαφος του μαρξισμού.

Αυτές είναι οι δυο βασικές θεωρητικές θέσεις, από τις όποιες πρέπει να καθοδηγούμαστε. Η ιστορία του μαρξισμού στη Δυτική Ευρώπη μας δίνει άφθονα παραδείγματα που επιβεβαιώνουν αυτά που είπαμε. Η ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία θεωρεί σήμερα τον κοινοβουλευτισμό και το συνδικαλιστικό κίνημα σαν τις κύριες μορφές πάλης, στο παρελθόν αναγνώριζε την εξέγερση και, με μια αλλαγή της συγκυρίας, είναι πέρα για πέρα έτοιμη να την αναγνωρίσει και στο μέλλον, παρά τη γνώμη των φιλελεύθερων αστών, σαν τους ρώσους καντέτους και τους μπεζζαγκλάβτσι.

(…)


Λένε: ο παρτιζάνικος πόλεμος φέρνει το συνειδητό προλεταριάτο κοντά στους ξεπεσμένους μεθύστακες, στους αλήτες. Αυτό είναι σωστό. Μα από 'δω βγαίνει μόνο ότι το κόμμα του προλεταριάτου δεν μπορεί ποτέ να θεωρεί τον παρτιζάνικο πόλεμο (σσ άτακτες ένοπλες λαϊκές ομάδες το 1906) σαν μοναδικό ή ακόμη σαν κύριο μέσο πάλης, ότι το μέσο αυτό πρέπει να υποτάσσεται σε άλλα, πρέπει να εναρμονίζεται με τα κύρια μέσα πάλης, να εξευγενίζεται με τη διαφωτιστική και οργανωτική επίδραση του σοσιαλισμού. Ενώ χωρίς αυτόν τον τελευταίο όρο όλα, κυριολεκτικά όλα τα μέσα πάλης στην αστική κοινωνία φέρνουν το προλεταριάτο κοντά στα διάφορα μη προλεταριακά στρώματα που στέκουν πάνω ή κάτω απ' αυτό και, αν αφεθούν στη διάθεση της αυθόρμητης πορείας των πραγμάτων, κουρελιάζονται, εκφυλίζονται, εκπορνεύονται. Οι απεργίες που αφήνονται στη διάθεση της αυθόρμητης πορείας των πραγμάτων, εκφυλίζονται σε «Alliances»-συμφωνίες των εργατών με τ' αφεντικά σε βάρος των καταναλωτών. Το κοινοβούλιο εκφυλίζεται σε οίκο ανοχής, όπου η συμμορία των αστών πολιτικάντηδων εμπορεύεται χονδρικά και λιανικά τη «λαϊκή ελευθερία», το «φιλελευθερισμό», τη «δημοκρατία», το ρεπουμπλικανισμό, τον αντικληρικαλισμό, το σοσιαλισμό και όλα τα άλλα εμπορεύματα που έχουν πέραση. Η εφημερίδα εκφυλίζεται σε κοινό προαγωγό, σε όργανο διαφθοράς των μαζών, χοντροκομμένης κολακείας των ταπεινών ενστίκτων του όχλου κτλ, κτλ. Για τη σοσιαλδημοκρατία δεν υπάρχουν καθολικά μέσα πάλης, τέτοια, που θα χώριζαν το προλεταριάτο με σινικά τείχη από τα στρώματα που στέκουν λίγο παραπάνω ή λίγο παρακάτω απ' αυτό. Η σοσιαλδημοκρατία σε διαφορετικές εποχές χρησιμοποιεί διαφορετικά μέσα, εξαρτώντας πάντα τη χρησιμοποίησή τους από αυστηρά καθορισμένους ιδεολογικούς και οργανωτικούς όρους .

(…)

η σοσιαλδημοκρατία πρέπει εξάπαντος να βάλει σαν καθήκον της τη δημιουργία τέτοιων οργανώσεων που θα ήταν στον ανώτερο βαθμό ικανές να καθοδηγούν τις μάζες και σ' αυτές τις μεγάλες συγκρούσεις και, κατά το δυνατό, σ' αυτές τις μικροσυμπλοκές. Η σοσιαλδημοκρατία την εποχή που η πάλη των τάξεων οξύνθηκε και έφθασε ως τον εμφύλιο πόλεμο πρέπει να βάλει σαν καθήκον της όχι απλώς να πάρει μέρος, αλλά και να παίξει καθοδηγητικό ρόλο σ' αυτόν τον εμφύλιο πόλεμο».

(…)

Θεωρούμε όμως καθήκον μας να βοηθήσουμε στο μέτρο των δυνάμεων μας στη σωστή θεωρητική εκτίμηση των νέων μορφών πάλης που προβάλλει η ζωή, να καταπολεμούμε αμείλικτα τα καλούπια και τις προλήψεις που εμποδίζουν τους συνειδητούς εργάτες να τοποθετήσουν σωστά το καινούργιο και δύσκολο ζήτημα, να βρουν το σωστό δρόμο για τη λύση του».

***
Οι υπογραμμίσεις δικές μας