Μερικά ζητήματα για τη δικτατορία του προλεταριάτου

Το περιεχόμενο κάποιων εννοιών και η αντιστροφή τους από αστούς και αναθεωρητές.

Αφορμή για το σχόλιο αυτό έδωσε μια καλή ανάρτηση στο

http://revolutionaryvigilance.blogspot.gr/2014/01/blog-post_27.html?spref=bl με τίτλο:  «Η δικτατορία του προλεταριάτου είναι έννοια ταξική και είναι αναγκαία»  που συνιστώ να τη διαβάσετε.

Το ζήτημα της δικτατορίας του προλεταριάτου (δτπ) έχει απασχολήσει πολλές γενιές αγωνιστών. Η κατανόησή του ως ένα εργαλείο ταξικής βίας πάνω στην αστική τάξη πολλές φορές ερμηνεύονταν λανθασμένα σαν πολιτική δικτατορία της πράξης (απαγορεύσεις, αυθαιρεσία) που δικαιολογούσε όλα τα μέτρα εναντίον κάθε υπόπτου εχθρού. Στην πραγματικότητα δεν είχε καμία σχέση με αυτό. Ούτε έχει σχέση με τους κρατικούς μηχανισμούς βίας για την υπεράσπισης του εργατικού κράτους (ο Λένιν σε αυτές τις περιπτώσεις εννοεί το κράτος της δτπ και δεν κυριολεκτεί για τη δτπ ταυτίζοντάς τη με το κράτος ή την πολιτική εξουσία στο σοσιαλισμό).

Αν θέλαμε να είμαστε ακριβείς, οι μηχανισμοί του εργατικού κράτους είναι το κράτος της δτπ και όχι η δτπ. Η πολιτική διακυβέρνηση στον σοσιαλισμό, η σοσιαλιστική δημοκρατία, δεν είναι η δτπ και δεν έχει καμία σχέση με καμιά πολιτική δικτατορία αλλά είναι η πολιτική διαχείριση μιας ταξικής δικτατορίας, της δτπ.

Τότε τι είναι η δτπ;

Η δτπ είναι ο υπέρτατος Νόμος του σοσιαλιστικού συστήματος, είναι ο Νόμος, ο Κανόνας που επιβάλλεται, δια της ισχύος μιας τάξης, στις παραγωγικές σχέσεις του συστήματος και αυτό είναι που χαρακτηρίζει και το τι σύστημα είναι. Οι παραγωγικές σχέσεις της δτπ είναι ο Νόμος με τον οποίο η εργατική τάξη επιβάλει την κοινωνική ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής και στην κατανομή του παραγόμενου πλούτου, απαγορεύοντας δια ροπάλου, βίας και με όποιο μέσο μπορεί, την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο.

Αυτή η επιβολή, αυτός ο κανόνας, αυτή η απαγόρευση είναι η δτπ. Είναι δικτατορικη απαγορευση της εκμετάλλευσης της εργατικης τάξης απο μια άλλη τάξη. Είναι δικτατορία γιατί δεν επιδέχεται ούτε αλλοίωση, ούτε μοιρασιά, ούτε διανομή ανάμεσα σε τάξεις, ούτε συνεταίρο. Είναι μια και μοναδική επιβολή που ή υπάρχει ή αντικαθίσταται από άλλη. Δεν μπορούμε δηλαδή να έχουμε στον ίδιο παραγόμενο πλούτο και την ιδιοκτησία του από τους  παραγωγούς και την κλοπή του και ιδιοκτησία του από τους καπιταλιστές. Δύο ιδιοκτησίες σε ένα πλούτο δεν γίνεται.

Κοντολογίς επιβάλλεται, με ποινή την ύπαρξη του ίδιου του συστήματος, η κοινωνική ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής και του παραγόμενου πλούτου (ιδιοκτησία των παραγωγών). Χωρίς αυτή την επιβολή δεν υπάρχει κανένας σοσιαλισμός. Γι αυτό λέμε σοσιαλισμός χωρίς δικτατορία του προλεταριάτου δεν υπάρχει.

Να σημειώσουμε όμως ότι επειδή τα μέσα παραγωγής ανήκουν στην εργατική τάξη, η διαχείριση τους είναι αδύνατη από αυτή με άλλο τρόπο εκτός από τον δημοκρατικό τόσο στο επίπεδο διαχείρισης- διεύθυνσης των παραγωγικών δυνάμεων (κολεκτίβες, κεντρικός σχεδιασμός, πλάνα κλπ) όσο  και σε επίπεδο πολιτικής διαχείρισης (δίκαιο, διακυβέρνηση, νομοθεσία, εθιμικό Δίκαιο, ήθη και έθιμα, πολιτισμός κλπ). Έτσι και πάλι έχουμε το αδύνατο του σοσιαλισμού και της δτπ  χωρίς δημοκρατία στο πολιτικό επίπεδο.

Η διαχείριση της δτπ είναι η σοσιαλιστική δημοκρατία και είναι χίλιες φορές πιο δημοκρατική από κάθε αστική δημοκρατία γιατί οι παραγωγοί αποφασίζουν δημοκρατικά για την διεύθυνση του δικούς τους πλούτου, της δικής τους ιδιοκτησίας ενώ στην αστική δημοκρατία οι κυβερνήτες αποφασίζουν «δημοκρατικά», με την ψήφο του λαού, για τη διαχείριση και την αύξηση του πλούτου των κεφαλαιοκρατών ή αλλιώς για την κλοπή του πλούτου από τους παραγωγούς και τον αποκλεισμό τους από τον πλούτο που παράγουν, μέσω του συστήματος εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο (στην καπιταλιστική επιχείρηση όλη η παραγωγή ανήκει στους καπιταλιστές στην σοσιαλιστική επιχείρηση όλη η παραγωγή ανήκει στην εργατική τάξη).

Άσχετα αν ψηφίζουν οι εργάτες ή όχι, η δικτατορία του κεφαλαίου ισχύει πάντα στην αστική δημοκρατία και σημαίνει ότι οι εργατική τάξη παράγει και η αστική τάξη τα ιδιοποιείται. Όση δημοκρατία και να έχουν θα είναι δημοκρατία μιας εκμεταλλευτικής δικτατορίας. Γι αυτό λέμε πως η αστική δημοκρατία δεν είναι παρά μια καλυμμένη ταξική δικτατορία του κεφαλαίου και αν δεν υπάρχει αυτή η δικτατορία δεν υπάρχει καμία αστική δημοκρατία  και κανένας καπιταλισμός.

Η συνήθης σκόπιμη ή αφελής σύγχυση του όρου δημοκρατία με την ταξική δικτατορία η οποία υπάρχει τόσο ως όρος ύπαρξης του καπιταλισμού, όσο και ως όρος ύπαρξης του σοσιαλισμού από διαμετρικά αντίθετες τάξεις, είναι μια γελοιοποίηση της λογικής. Η δημοκρατία και στα δύο συστήματα είναι πολιτική μορφή διαχείρισης της ταξικής δικτατορίας (στον καπιταλισμό υπάρχουν και άλλες μορφές όπως η μοναρχία και ο φασισμός).

Κοντολογίς δημοκρατία είναι η πολιτική διαχείριση μιας ταξικής δικτατορίας και δεν υπάρχει καμιά δημοκρατία γενικά αν δεν έχει να διαχειριστεί μια ταξική δικτατορία.

Ο δημοκρατικός δρόμος προς τον σοσιαλισμό δεν έχει στην πραγματικότητα καμία σχέση με αυτό που λένε οι αναθεωρητές. Η αλήθεια είναι πως ο δρόμος προς τον σοσιαλισμό είναι πάντα δημοκρατικός δρόμος, ανεξαρτήτως μορφών που λαμβάνει. Και όταν ακόμη γίνεται  επανάσταση και χύνεται αίμα είναι δημοκρατικός αγώνας, δημοκρατικός δρόμος. Και δεν υπάρχει καμία περίπτωση να είναι κάτι άλλο από δημοκρατικός.

Όταν  όμως ακούμε «δημοκρατικός δρόμος προς τον σοσιαλισμό» ως αντιπαράθεση προς την δικτατορία του προλεταριάτου, πραγματικά πρόκειται για γελοιοποίηση της λογικής. Κι  αυτό γιατί ο δρόμος της δτπ είναι αφ’ εαυτού δρόμος δημοκρατικός. Αυτό όμως που εννοούν αστοί, αναθεωρητές και οπορτουνιστές για τον «δημοκρατικό δρόμο προς τον σοσιαλισμό» είναι να αποκλειστεί η ανατροπή του καπιταλισμού δηλαδή της ταξικής δικτατορίας της αστικής τάξης και της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο, και ό,τι γίνει να γίνει μέσα στα πλαίσια των κανόνων της πολιτικής εξουσίας της δικτατορίας του κεφαλαίου. Δηλαδή εκ προοιμίου να απαρνηθούν οι κομμουνιστές την ανατροπής της ταξικής δικτατορίας της αστικής τάξης για να την αντικαταστήσουν με την δικτατορία του προλεταριάτου και μετά από αυτό, αφού εξασφαλιστεί το σύστημα, να κινηθούμε στα πλαίσια του συστήματος.

Μα η ανατροπή της δικτατορίας του κεφαλαίου για την εγκαθίδρυση της δτπ είναι ακριβώς ο δημοκρατικός δρόμος προς τον σοσιαλισμό και άλλος δεν υπάρχει. Συνεπώς ο δικός τους δημοκρατικός δρόμος είναι ο δρόμος διατήρησης και διαιώνισης μιας εκμεταλλευτικής ταξικής δικτατορίας.

Ξεκαθάρισμα

Όταν οι αναθεωρητές μιλάνε για "δημοκρατικό δρόμο προς το σοσιαλισμό" εννοούν ότι δεν θα περιέχει τη δτπ, δηλαδή το στοιχείο ακριβώς που τον κάνει να είναι σοσιαλισμός ενώ οι κομμουνιστές με τον ίδιο όρο εννοούν ότι μόνο αν περιέχει την δτπ ο δρόμος είναι δημοκρατικός. Όταν οι αναθεωρητές μιλάνε για "σοσιαλισμό με ελευθερία" εννοούν να μη απαγορεύεται η ελευθερία του κεφαλαίου να εκμεταλλεύεται τους εργάτες, δηλαδή σοσιαλισμός με εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο(!) ενώ οι κομμουνιστές με τον ίδιο όρο εννοούν την απελευθέρωση του ανθρώπου από κάθε εκμετάλλευση.

ΕΝΑΣ ΔΙΑΛΟΓΟΣ: ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΕΣ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ;

Η συζήτηση για την κρίση και τη δημιουργία σύγχρονων μεγάλων παραγωγικών επιχειρήσεων (που συνεπάγεται και εκτοπισμό των μικρομεσαίων) για την αύξηση της παραγωγικότητας, την ανάπτυξη…

Πρόεδρος: …εγώ υπερασπίζω τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, αυτή είναι η αποστολή μου αλλά (σε πειρακτικό τόνο) δεν είμαι εχθρός των μεγάλων επιχειρήσεων όπως είναι το ΚΚΕ που θέλει να τις καταργήσει...

Ste: δεν είναι και δεν θέλει…

Πρόεδρος: μπα δεν είναι; Δηλαδή είστε υπέρ των μεγάλων επιχειρήσεων;

Stes: σαφώς κύριε πρόεδρε! Αν ήταν δυνατόν ένα κομμουνιστικό κόμμα να είναι από θέση αρχών υπέρ των μικρών και κατά των μεγάλων επιχειρήσεων.

Παύση, αλαλούμ, αμηχανία σε όλους….

Πρόεδρος: μα συνεχώς κατά των μεγάλων επιχειρήσεων μιλάει το ΚΚΕ. Να τις ξεσκίσει θέλει.

Ste: κάνετε λάθος κύριε πρόεδρε αν και δεν εκπροσωπώ το ΚΚΕ. Ποτέ δεν μίλησε επακριβώς κατά των μεγάλων επιχειρήσεων και με την έννοια των παραγωγικών μονάδων που το λέτε. Κάνετε λάθος.

Κάνει πως δεν καταλαβαίνει.

Πρόεδρος: Θα με τρελάνεις τώρα;

Ste: όχι κ. πρόεδρε εσείς θα μας τρελάνετε που πάτε να βγάλετε το ΚΚΕ κατά των μεγάλων παραγωγικών επιχειρήσεων. Κατά των μονοπωλίων και του μεγάλου κεφαλαίου είναι όχι κατά των μεγάλων επιχειρήσεων.

Αυτό τον μπερδεύει τελείως!

Πρόεδρος: δεν πάς καλά. Ή είστε ή δεν είστε κατά των μεγάλων επιχειρήσεων. Δεν μπορεί και να είστε και να μην είστε.

Ste: μα το είπαμε αυτό, είμαστε υπέρ των μεγάλων επιχειρήσεων. Και εξήγησα ότι είμαστε μόνο κατά των μονοπωλίων και του μεγάλου κεφαλαίου όχι κατά των μεγάλων επιχειρήσεων.

Πρόεδρος: τα έχεις «παίξει» τελείως!

Ste: εσείς τα έχετε «παίξει» γιατί ταυτίζετε τις παραγωγικές δυνάμεις με τις παραγωγικές σχέσεις.

Πρόεδρος: τι είναι πάλι αυτό, κομμουνιστικό μάθημα θα μας κάνεις τώρα;

Ste: το θέλετε γιατί δεν ξέρετε τι λέτε και συκοφαντείτε αυθαίρετα. Ακούστε κι εσείς μια φορά και μη κάνετε τον πολύξερο.

Παύση αμηχανίας. Απορεί πως μπορώ να συμβιβάσω μια ασυμβίβαστη, κατ αυτόν, αντίφαση χωρίς να γελοιοποιηθώ. Με αφήνει να… γελοιοποιηθώ και με περιμένει στη γωνιά!

 

Ste: ΜΕΓΑΛΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ είναι μια επιχείρηση καλά οργανωμένη με σύγχρονα τεχνικά παραγωγικά μέσα, με χιλιάδες εργαζόμενους, με άκρως κοινωνικοποιημένη τεχνική παραγωγική διαδικασία και τεράστιο όγκο και παραγωγικότητα της εργασίας. Πώς είναι δυνατόν να είμαστε κατά των μηχανών, των επιστημονικών μεθόδων παραγωγής, της παραγωγικότητας, των αυτοματισμών, των νέων τεχνολογιών, των τραίνων, των φορτηγών, των   γερανών, των τρακτέρ, των μεγάλων μάρκετ, των σύγχρονων μεγάλων κτηρίων και υποδομών κλπ; Αυτή η επιχείρηση είναι ακριβώς η προϋπόθεση κάθε σοσιαλισμού. Είναι αδύνατο να κάνουμε σοσιαλισμό με μικρομεσαίες επιχειρήσεις, με μπακάλικα, τσαγκαράδικα, μικροκαφενεία, κοπτοράπτες, αργαλειούς, κάρρα, μπαξέδες κλπ που το είδος των παραγωγικών δυνάμεων παραπέμπουν για σχέσεις στην αυγή και όχι στην παρακμή του καπιταλισμού στο στάδιο του ιμπεριαλισμού. Με αυτές σοσιαλισμός δεν γίνεται.

ΜΟΝΟΠΩΛΙΟ ή ΜΕΓΑΛΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ είναι οι σχέσεις παραγωγής (ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής, κατανομή του παραγόμενου πλούτου) μεταξύ των ανθρώπων (τάξεων) της παραγωγής με τις οποίες τίθενται σε παραγωγική λειτουργία οι μεγάλες επιχειρήσεις στον καπιταλισμό. Κι επειδή αντί να τις αναπτύσσουν ανεμπόδιστα τις πνίγουν στα στενά πλαίσιά τους με αποτέλεσμα τεράστιες καταστροφές τον κόσμο της εργασίας και στους λαούς (κρίσεις, πείνα, ανεργία, πόλεμοι…. τα έχουμε δει όλα τόσες φορές…) το μόνο που μένει είναι να καταργηθεί το μονοπώλιο και το μεγάλο κεφάλαιο ως παραγωγική σχέση και να μείνουν οι μεγάλες επιχειρήσεις και να μετατραπούν σε κοινωνικοποιημένες (κοινωνικής ιδιοκτησίας) μεγάλες σοσιαλιστικές επιχειρήσεις. Άρα οι κομμουνιστές είναι υπέρ των μεγάλων επιχειρήσεων και κατά του μεγάλου κεφαλαίου και δεν αντιφάσκουν γιατί θέλουν τις μεγάλες επιχειρήσεις για να κτίσουν το σοσιαλισμό. Είδατε κανένα ΚΚ να καταργεί και να τεμαχίζει τις μεγάλες επιχειρήσεις στο σοσιαλισμό και να τις κάνει μικρές; Τρελοί δεν είναι. Το ακριβώς αντίθετο έκαναν. Άρα μη μας τρελαίνετε εσείς, ξέρουμε τι λέμε, εσείς μπερδέψατε το σώβρακο με τη γραβάτα! Δεν καταλαβαίνετε ότι Η ΜΕΓΑΛΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΕΙΝΑΙ ΠΡΑΓΜΑ, ΜΕΣΟ (ύλη με εμπράγματη αποκρυσταλλωμένη εργασία) και ΤΟ ΜΟΝΟΠΩΛΙΟ, ΔΗΛΑΔΗ ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ, ΕΙΝΑΙ ΣΧΕΣΗ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ (τάξεων) ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΟΜΗΣ ΤΩΝ ΑΞΙΩΝ ΣΤΗ ΜΕΓΑΛΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ. 

Δεν ξέρω τι κατάλαβε αν και δεν έχω πολλές ελπίδες γιατί μετά, τα δελτία ειδήσεων θα τον επαναφέρουν στον κόσμο της πλάνης, μπερδεύοντάς τον με βαρύγδουπες αρλούμπες δήθεν πολιτικής οικονομίας…

………….

S: Στην καθομιλουμένη οι κομμουνιστές πολλές φορές χρησιμοποιούν για λόγους κατανόησης αντί της λέξης «μεγάλο κεφάλαιο» ή «μονοπώλιο» τη λέξη «μεγάλη επιχείρηση» υπονοώντας την παραγωγική σχέση και όχι την εμπράγματη επιχείρηση ως μέσο παραγωγής. Αυτό δεν σημαίνει ότι είναι κατά κυριολεξία κατά των μεγάλων μέσων παραγωγής αλλά αυτονόητα είναι κατά των καπιταλιστικών παραγωγικών σχέσεων στο ιμπεριαλιστικό τους στάδιο.

Η δε στήριξη που παρέχουν στις μικρές επιχειρήσεις δεν αφορούν τις παραγωγικές σχέσεις ή αυτά τα μέσα παραγωγής αλλά την ανθρώπινη και κοινωνική πλευρά ενός στρώματος που η καταστροφή του από τα μονοπώλια έχει μεγάλες κοινωνικοοικονομικές συνέπειες ενώ στον σοσιαλισμό σταδιακά θα απορροφηθούν ή θα συγχωνευθούν σε μεγάλες επιχειρήσεις.

Καλό ταξίδι Μιχάλη Βαρδάνη…

Αυτοί που φεύγουν

 

Μια λιτή ανακοίνωση του Συνδέσμου Φυλακισθέντων Εξορισθέτων Αντιστασιακών 1967-1974 (ΣΦΕΑ): «Ο αντιστράτηγος ε.α. Βαρδάνης Μιχάλης κατέληξε πριν λίγο στο ΝΙΜΙΤΣ. Η οικογένειά του δεν έχει ακόμα ορίσει λεπτομέρειες για κηδεία». Βράδυ της 14^ης Ιανουαρίου 2014.

Ένας σιωπηλός, αφανής αγωνιστής έφυγε από κοντά μας.

Ποιος ήταν ο Μ. Βαρδάνης; Πόσοι τον ήξεραν; Πόσοι από αυτούς που μιλάνε σήμερα ελεύθερα και ασύστολα μετατρέποντας τη χώρα σε προτεκτοράτο άκουσαν ποτέ γι αυτόν που αγωνίστηκε για να έχουν αυτό το δικαίωμα; Όχι, δεν άκουσαν γιατί ήθελαν μόνο να δρέψουν τους καρπούς από τις μάχες και τις θυσίες του Μιχάλη, ποτέ να του τα αναγνωρίσουν.

Ο Μιχάλης Βαρδάνης ήταν ένα τίμιος δημοκράτης αγωνιστής. Από αυτούς που σπανίζουν σήμερα. Από αυτούς  που μπορούσαν να συνεργαστούν οι κομμουνιστές σε κοινούς  αγώνες χωρίς ενστάσεις. Δεν ήταν κομμουνιστής αλλά η ζωή του ήταν τόσο τίμια, μαχητική και αγωνιστική που άξιζε όλο το σεβασμό και τη φιλία τους. Εκ των πραγμάτων επέλεγε να πορεύεται μαζί τους στους αγώνες.

Φώτο από διαδήλωση για το Πολυτεχνείο, ο Μιχάλης στο κέντρο με το μπλε μπλουζάκι πάντα πρωτοπόρος στους αγώνες και με το αγαπημένο σύνθημα που φώναζε: Λαός ενωμένος, Ποτέ νικημένος»! Πόσο δίκαιο είχε…

 Αξιωματικός του στρατού που εμείς τον φωνάζαμε «στρατηγό» με όλο το νόημά, κινητοποιήθηκε πριν ακόμη από τη χούντα για την αποτροπή της δικτατορίας. Η δικτατορία τον αποστράτευσε για τα δημοκρατικά του φρονήματα. Πέρασε αμέσως σε ενεργή αντίσταση και συνδέθηκε με κάθε κίνηση κατά της χούντας. Συμμετείχε σε πολλές ενέργειες μαζί με πληθώρα αντιχουντικών αντιστασιακών όπως ο Μήνης, ο Οπρόπουλος, το κίνημα του Ναυτικού κ.α.

Φυλακίστηκε δύο φορές, συνελήφθη μαζί με τον ήρωα  Μουστακλή και υπέστη μαζί του τα απάνθρωπα βασανιστήρια του ΕΑΤ/ΕΣΑ. Στάθηκε παλικάρι. Επέστρεψε στον ίδιο χώρο των βασανιστηρίων του ως εξέχων στέλεχος και πρόεδρος του ΣΦΕΑ, τα γραφεία του οποίου στεγάζονται εκεί. Εκεί με πρωτοβουλία του στήθηκε και το άγαλμα του Μουστακλή. Εκεί γινόταν και γίνονται οι εκδηλώσεις μνήμης του Συνδέσμου.

Αυτό που χαρακτήριζε το Μιχάλη ήταν η διαχρονική συνέπεια στις δημοκρατικές του ιδέες. Ιδέες σύμφυτες με αντιφασιστικό, αντιιμπεριαλιστικό και αντιπολεμικό πνεύμα. Δεν έλειψε ποτέ από τους αγώνες του λαού μετά την χούντα. Σε κάθε κινητοποίηση, είτε αντιπολεμική, είτε δημοκρατική - αντιφασιστική, είτε και εργατική έδινε παρών. Αρνήθηκε οφίτσια εξουσίας και τάχθηκε με το λαϊκό κίνημα, στους δρόμους. Τάχθηκε κατά της υποταγής της χώρας στην ΕΕ. Πρωτοστάτησε στην κίνηση της Επιτροπής για το δημοψήφισμα για τη Συνθήκη του Μάαστριχτ. Από τότε πρόβλεπε τα δεινά του λαού και δεν δίστασε να διαλέξει στρατόπεδο. Δίπλα στους κομμουνιστές, δίπλα στο  ΚΚΕ. Μαχητής και φλογερός αγωνιστής. Ποιητής, χορευτής, άνθρωπος χαμηλών τόνων αλλά με χιούμορ και γνώσεις.

Εμείς που πορευόμαστε στους δρόμους του αγώνα, κληρονομήσαμε τους αγώνες του και συνεχίζουμε σαν να πορευόμαστε και πάλι μαζί.

Καλό σου ταξίδι φίλε, συναγωνιστή

Αιωνία σου η μνήμη