Περί Κίνας

Το παρακάτω δεν είναι επιστημονικό κείμενο αλλά πρόχειρες παρατηρήσεις από τις λίγες πληροφορίες που έχουμε για την Κίνα.

 Ευελπιστώ να το τεκμηριώσω μελλοντικά.

 Πολλές φορές γίνεται συζήτηση για το τι είναι η Κίνα.

 Δεν έχουμε και πολλές μαρξιστικές αναλύσεις για το τι ακριβώς γίνεται.

Αυτά που ξέρουμε είναι συνήθως οικονομικά στοιχεία γιατί στην επιφάνεια το πολιτικό σύστημα φαίνεται αδιατάρακτο.

 

  Κατά τη γνώμη μου, το ΚΚΚ έχει από καιρό επιλέξει τον καπιταλιστικό δρόμο ανάπτυξης σε μια λογική (όπως ισχυρίζεται) ΝΕΠ. Είναι όμως έτσι ή αυτός είναι ο ανθόσπαρτος δρόμος προς την καπιταλιστική κόλαση; Κατέχει πραγματικά η εργατική τάξη την ταξική και πολιτική εξουσία (σε σημείο που να επιβάλει στον εαυτό της απίστευτες συνθήκες αυτοταπείνωσης και καπιταλιστικής βίας στην παραγωγή και στα δικαιώματα) ή η πολιτική γραφειοκρατία κρατάει τίτλους  και σφραγίδες, αλλά εκφράζει πλέον το ανερχόμενο ραγδαία κινεζικό μονοπωλιακό κεφάλαιο; Στις σοσ. χώρες αυτό το πέρασμα έγιανε σε χρόνο μηδέν. Στην Κίνα;

 Σε παλιότερη συνάντησή μας σε ένα φόρουμ, πριν 25 χρόνια στο Βιοτεχνικό Επιμελητήριο Αθήνας, με αντιπροσωπεία του ΚΚΚ μιας «πρωτοπόρας» καπιταλιστικός περιοχής ανατολικά μαζί με Κινέζους βιομήχανους, ρώτησα ακριβώς «που το πάνε» με μαρξιστικούς όρους. Η απάντηση συνοπτικά ήταν: ΝΕΠ!

 Δεν τον πίστεψα. Σήμερα εκείνη η περιοχή αμφιβάλω αν έχει μια μεγάλη επιχείρηση σοσιαλιστική, πλην κάποιες κεντρικές υποδομές και υπηρεσίες.

 Αυτό που πιστεύω είναι πως η δρόμος της Κίνας προς τον καπιταλισμό δεν έχει γυρισμό. Μπορεί ακόμη η ενδοχώρα να μην έχει καπιταλιστικοποιηθεί πλήρως αλλά σταδιακά οι ανάγκες επέκτασης του καπιταλισμού στην εσωτερική αγορά με κάθε εμπόδιο και κρίση του καπιταλιστικού τομέα, είναι μονόδρομος - νομοτέλεια. Μέχρι που στο τέλος θα είναι μια «τέλεια» καπιταλιστική χώρα.

 Είναι τέλεια καπιταλιστική χώρα οι ΗΠΑ;  Όχι βέβαια. Και ούτε μπορεί να γίνει. Γιατί δεν υπάρχει τελικός καπιταλισμός, εκτός από τον πρώτο τόμο του «Κεφαλαίου» όπου η επιστημονική αφαίρεση κατάφερε να αφαιρέσει την πραγματική λειτουργία του (τρίτος τόμος)  για να δει καθαρά, σαν σε εργαστήριο, τις νομοτέλειες του.

 Η Κίνα θα το αποτολμήσει με την ισχυρή κεντρική πολιτική εξουσία και τους μηχανισμούς κεντρικού σχεδιασμού και κρατικού έλεγχου που ανέπτυξε στον σοσιαλισμό . Πως θα είναι καπιταλιστικά; θα είναι σε μια λειτουργία πλήρως ελεγχόμενης αναπαραγωγής του κεφαλαίου και της εργατικής δύναμης σε διευρυνόμενη κλίμακα, με αναλογικούς καταμερισμούς και διανομές που θα αποφεύγει τις κρίσεις ανισορροπιών καπιταλιστικού τύπου. Αν το επέτρεπαν οι νομοτέλειες του καπιταλισμού, θα μετατρέπονταν σε ένα «έξυπνο καπιταλιστικό κράτος» που σκέφτεται για τον εαυτό του με μαρξιστική λογική!!! Αυτό όμως θα μείνει όνειρο κάθε συνειδητού καπιταλιστή. Γιατί ο καπιταλισμός αναγνωρίζει μόνο τις δικές του νομοτέλειες λειτουργίας.

 Όσο για την τέλεια σχεδιασμένη λειτουργία του:

-Αυτό ήταν το όνειρο των φασιστών με πλήρη έλεγχο των πάντων και τον καθένα πειθαρχημένο στη θέση «που του αρμόζει» αλλά δεν...

-Αυτό ήταν το όνειρο των νεοφιλελεύθερων δια της τέλειας λειτουργίας των νόμων της αγοράς και της προσφοράς και ζήτησης, αλλά δεν…

Αυτό ήταν το όνειρο των κεϋνσιανών με τις κρατικομονοπωλιακές ρυθμίσεις και τον κρατικομονοπωλιακο καπιταλισμό αλλά δεν…

  Τώρα η Κίνα λέει πως κατέχει, γνωρίζει και ελέγχει όλες τις αδυναμίες του κεφαλαίου, στο ιμπεριαλιστικό του στάδιο και θα μπορέσει να τον διευθύνει χωρίς τα ελαττώματα που του φόρτωσαν ο Μαρξ και ο Λένιν. Ισχυρίζονται εκεί, χωρίς να το λένε, ότι θα ανατρέψουν τις νομοτέλειες λειτουργίας του κεφαλαίου που εμφανίζονται μέσα από τη βασική αντίθεση κεφαλαίου – εργασίας και μέσα από τις ίδιες τις αντιθέσεις, τον ανταγωνισμό και των ανισορροπιών των κεφαλαίων και ομάδων κεφαλαίου, μέσα από την αντίφαση κοινωνίας και κεφαλαίου.

 Πίσω από την κουρτίνα σχεδιάζουν έναν διευθυνόμενο καπιταλισμό με κεντρικό σχεδιασμό! Δηλαδή με αυτά που ο καπιταλισμός ανέχεται μόνο σε στάδιο μεγάλης ανόδου κερδών. Η άνοδος όμως φέρνει τις κρίσεις κάθε τύπου…

 Εν όσο το μοντέλο προσφέρει συγκριτικά πλεονεκτήματα ανταγωνισμού που αντλούνται από τα αναξιοποίητα αποθέματα του σοσιαλισμού, εν όσο ο καπιταλισμός μετατρέπει συγκριτικά πλεονεκτήματα της Κίνας σε ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα θα αναπτύσσεται εκτατικά, αφού θα έχει συνεχή εισροή τζάμπα πλούτου και εσωτερική επέκταση που θα τον μετατρέπει σε κερδοφόρο. Με αυτά τα πλεονεκτήματα αποθεματοποιεί σημαντικά κεφάλαια για τον παγκόσμιο ανταγωνισμό, κάτι που τώρα το κάνει με μικρό κόστος. Είναι μικρό γιατί ξεκίνησε από πολύ χαμηλή βάση και η άνοδος του στο παγκοσμιο στερέωμα στηρίχθηκε στην ουσία στη νομοτέλεια της ανισόμετρης ανάπτυξης του καπιταλισμού (λόγω συγκριτικών και ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων) και σαν με αυτόματο πιλότο ανέρχονταν.

 Αν δείτε και τα οικονομικά αποτελέσματα της οικονομικής κρίσης και της κρίσης της πανδημίας, η σύγκρουση του παλιού μοντέλου καπιταλισμού με το ανερχόμενο, πήρε τεράστιες διαστάσεις και κάθε μέρα η Κίνα εξαφανίζει τις αποστάσεις καπιταλιστικού οικονομικού επίπεδου και ισχύος με τις δυτικές χώρες. Μόνο από την κρίση του κορονοϊού οι αναφερόμενες διαστάσεις της ανισομετρίας κυμαίνονται -10% του ΑΕΠ στις παλιές ιμπεριαλιστικές χώρες και +3% άνοδος του ΑΕΠ στην Κίνα! Ανισόμετρη ανάπτυξη είναι και γι αυτό οι ΗΠΑ προσπαθούν με άλλα, εξοοικονομικά οικονομικά μέσα, να τη σταματήσουν. Το αν τη σταματήσουν είναι άλλο θέμα και ανάγεται σε πολλά δεδομένα που δεν είναι της στιγμής.

 Στην πορεία ανάπτυξης, όταν εξαντληθούν τα εκτατικά αποθέματα και τα πλεονεκτήματα, θα κληθεί να αναπτύξει εντατικά πλεονεκτήματα, όπως κάθε ιμπεριαλιστική χώρα έκανε μετά τις αναδιανομές του κόσμου. Εκεί θα αρχίσουν οι κεφαλαιοκρατικές και οι ταξικές αντιθέσεις να εμφανίζονται ασυμβίβαστες και οι συγκρούσεις φανερές και κρυφές (πχ λευκή απεργία στην παραγωγικότητα από τους εργαζόμενους), που όμως η λύση τους προϋποθέτει παραχωρήσεις και δικαιώματα που είναι «εργατικό κόστος» ανά επιχείρηση, άρα απώλεια ανταγωνιστικότητας κ.ο.κ, κλπ, κλπ. Τότε ο ΚΚΚ θα κληθεί να λύσει όλα τα προβλήματα που τώρα εκτοξεύει στο μέλλον με ψέματα περί ΝΕΠ. Και τα μέτρα που θα εφαρμόσει είναι γνωστά από όλη την ιστορία του καπιταλισμού στη φάση της κρίσης και παρακμής, είναι περιττή η αναφορά τους.

 Συμπερασματικά σήμερα η Κίνα είναι χώρα δύο συστημάτων σε πορεία απορρόφησης του ενός (σοσιαλιστικό) από το άλλο (καπιταλιστικό). Πολιτικά και ταξικά δεν έχουμε δυαδικές εξουσίες. Το θέμα το έχει λήξει το ΚΚΚ. Ανεξαρτήτως λόγων και μορφών το ΚΚΚ θα λειτουργεί ως κανονικός και μοναδικός διαχειριστής του καπιταλισμού στο μεταβατικό διάστημα και εν όσο επιτρέπουν οι εσωτερικοί ανταγωνισμοί των κεφαλαίων μονοκομματικά. Μετά είναι γνωστή η πορεία.

 Πρέπει να σημειώσομε ότι το κινεζικό κράτος παρά τη φτώχεια της εκκίνησης του σοσιαλισμού και τις τεράστιες διαστρεβλώσεις στην εφαρμογή του, κατάφερε και έκανε σπουδαίο έργο στα κοινωνικά δίκτυα, στις υπηρεσίες, στη σύνδεση του πληθυσμού κλπ.

 Αυτά τα πλεονεκτήματα θα τα καπιταλιστικοποιεί και θα τα ενσωματώνει στον καπιταλισμό σε πολύ πιο αργό ρυθμό από την οικονομία και το εργατικό δίκαιο το οποίο έχει καταρρακωθεί. Κι εμείς θα βλέπουμε θεσμούς, υπηρεσίες, υποδομές κλπ να λειτουργούν με μοντέλο σοσιαλισμού μέχρι να είναι άχρηστα στον καπιταλισμό. Όχι ποτέ δεν θα είναι πραγματικά άχρηστα και στον καπιταλισμό, αφού διατηρούν την κοινωνία και το εργατικό δυναμικό υγιές για να του βγάζει υπεραξία. Θα του είναι άχρηστο συγκυριακά. Το πρόβλημα είναι ότι οι νομοτέλειες του καπιταλισμού λειτουργούν σαν το φίδι το οποίο με την πρώτη κρίση αρχίζει και τρώει την ουρά του. Και δεν θα διστάσει να θυσιάσει κάθε παροχή του μέλλοντος για αν έχει υγιή εργατική τάξη στο κέρδος του παρόντος. Τότε το ΚΚΚ δεν θα έχει καμία απάντηση και θα είναι άχρηστο για το κεφάλαιο.

 Η Κίνα λοιπόν από άποψη πολιτικής κυριαρχίας και δυναμικής ταξικής κυριαρχίας μέσω της ανόδου των καπιταλιστικών παραγωγικών σχέσεων, σε αυτή τη διαδική κοινωνικοοικονομική κατάσταση είναι μια χώρα καπιταλιστική με βάση την κυρίαρχη και όχι την κυριαρχούμενη εξουσία και τάξη. Μη περιμένετε ΝΕΠ. Ο κύβος έχει ριφθεί. Και ίσως μερικοί ήρωες στην Καντόνα και στη Σαγκάη να προσπαθήσουν να τη θυμίσουν, αλλά θα είναι ήρωες από το παρελθόν. Η Κίνα θέλει ήρωες από τις γενιές εργατών του μέλλοντος που δεν θα υποτάσσονται στο τυράκι της ΝΕΠ και θα ξέρουν τι θα πει επανάσταση στις νέες συνθήκες καπιταλισμού στο στάδιο του ιμπεριαλισμού και τι θα πει νέος σοσιαλισμός.