Περί πολιτικής οικονομίας και αυτοματισμού

Κάποιοι ευφάνταστοι οπαδοί του καπιταλισμού, ιδίως της νεοφιλελεύθερης ιδεολογίας του, απειλούν την εργατική τάξη, το κομμουνιστικό κίνημα και τη μαρξιστική πολιτική οικονομία με τα… ρομπότ και την πλήρη αυτοματοποίηση της παραγωγής.

Τώρα μάλιστα με την προβολή της «Βιομηχανίας 4.0» ζαλίζουν το μυαλό των ανθρώπων και ιδίως τους νέους, πως με τα ρομπότ θα καταρρεύσει πλήρως η θεωρία της αξίας (αξία ανταλλαγής εμπορευμάτων) και της υπεραξίας του Μαρξ γιατί την αξία και την υπεραξία θα την παράγουν τα ρομπότ(!), άρα η εργατική τάξη θα είναι απλώς… άχρηστη! Διακαής πόθος κάθε καπιταλιστή που νομίζει πως τις αξίες και τις υπεραξίες τις δημιουργούν οι μηχανές της επιχείρησης και οι εργαζόμενοι είναι απλώς επιτηρητές των μηχανών, άρα αχρείαστο κόστος!

Οι θεωρητικοί της απόλυτης αυτοματοποίησης μάλιστα, για να καλυφθούν από παγίδες τύπου «και ποιος κάνει τα ρομπότ», μιλάνε για τεχνητή νοημοσύνη στα ρομπότ τα οποία θα αντικαταστήσουν στα πάντα τον άνθρωπο και θα παράγουν τα πάντα, από την εξόρυξη και μεταποίηση των υλικών κατασκευής τους, μέχρι τον σχεδιασμό και κατασκευή των αναβαθμισμένων αντικαταστατών τους, νέων ρομπότ!

Επανέρχομαι. Αυτοί οι νεοφιλελεύθεροι πέρασαν και στη… γεννητική των ρομπότ, στην σκεπτόμενη ύλη μιας νεκρής ύλης για να βγάλουν άκυρη την πολιτική οικονομία του Μαρξ!

Τόση επιστήμη και γνώση της θεωρίας του Μαρξ ούτε τα τουβλάκια με τα οποία κατασκευάζονταν τα «Λέγκο – Ρομπότ» δεν την είχαν!

Η βασική απάντηση

Φυσικά αν π.χ. στην Ελλάδα, οι 200-300 κάτοχοι του χρηματιστικού – εμποροβιομηχανικού κεφαλαίου εισάγουν σε όλη την παραγωγή και τις υπηρεσίες τα απόλυτα ρομπότ που ονειρεύονται, τότε 4-5 εκ. απασχολούμενοι του ιδιωτικού και δημόσιου τομέα, θα χάσουν τις δουλειές τους, θα χάσουν τα εισοδήματά τους και οι οικογένειές τους που είναι το 99,99% του πληθυσμού της χώρας δεν θα μπορούν να αγοράσουν ούτε κουλούρι από αυτά που θα παράγουν τα ρομπότ άφθονα, φθηνά και άριστης ποιότητας κουλούρια και κάθε άλλο προϊόν - εμπόρευμα. Αυτό που στον κομμουνισμό θα ήταν η γιορτή της απελευθέρωσης των ανθρώπων από την εξαναγκαστική εργασία διαβίωσης, στον καπιταλισμό γίνεται ένα τεράστιο αδιέξοδο γιατί ούτε θα μπορεί να μοιράζει τζάμπα και χωρίς κέρδος τα «κουλούρια», ούτε όμως θα μπορούσε να τα πουλήσει σε καταναλωτές που δεν έχουν κανένα έσοδο για να αγοράσουν και άρα θα πεθαίνουν από πείνα. Έτσι, τα ρομπότ στον τέλειο αυτοματοποιημένο καπιταλισμό θα δουλεύουν για 300 οικογένειες πάνω σε ένα απέραντο νεκροταφείο! Μεγάλο καπιταλιστικό όνειρο, να το χαίρονται! Αντίθετα στον κομμουνισμό που τα προϊόντα δεν θα είναι εμπόρευμα, άρα δεν θα πωλούνται και θα παράγονται από ρομπότ που θα είναι όλα ιδιοκτησία της κοινωνίας, όλων δηλαδή των ανθρώπων, τα άφθονα προϊόντα των ρομπότ δεν θα πωλούνται, θα είναι ιδιοκτησία όλων και θα μοιράζονται ως χρήσιμα και χρειαζούμενα, χωρίς αντάλλαγμα, ανάλογα με τις ανάγκες κάθε ανθρώπου, όπως ορίζει και η βασική παραγωγική σχέση του κομμουνισμού (του κομμουνισμού, όχι του σοσιαλισμού για να μη μπερδευόμαστε). Αυτή άλλωστε είναι και η βασική διαφορά καπιταλισμού –κομουνισμού που αναδείχνει τα όρια, τα αδιέξοδα και το τέλος του καπιταλισμού.

Η τρέχουσα απάντηση.

Κι εγώ τους λέω. Μεγαλύτεροι αυτόματοι παραγωγοί προϊόντων με τεράστια αξία (χρήσης) για τη ζωή μας από τη γη και τον ήλιο δεν υπάρχουν! Κι όμως όλα τα παίρνουμε τζάμπα. Γιατί; Γιατί δεν μεσολαβεί ανθρώπινη εργασία. Ό,τι δεν περιέχει ανθρώπινη εργασία δεν μπορεί να ανταλλαχθεί σαν εμπόρευμα με άλλο εμπόρευμα που έχει ανθρώπινη εργασία. Κανένας δεν ανταλλάσσει τον αέρα που αναπνέει με ένα ζευγάρι παπούτσια παρότι χωρίς παπούτσια μπορεί να ζήσει αλλά χωρίς αέρα ούτε λεπτό. Αν όμως μιλήσουμε στον καπιταλισμό για παραγωγή του αέρα οξυγόνου, τότε θα γίνει ανταλλαγή. Γιατί; Γιατί σε αυτή την περίπτωση περιέχει ανθρώπινη εργασία και δεν πληρώνουμε το οξυγόνο αλλά την εργασία παραγωγής του. Και η ανταλλαγή θα γίνει ισοδύναμα. Με ίσες κοινωνικά αναγκαίες (αναγνωρισμένες) ώρες εργασίας για κάθε εμπόρευμα, αν αφαιρεθούν οι εκβιαστικές πρακτικές των μονοπωλίων. Και τα ρομπότ το μόνο που έχουν και μπορούν να δώσουν δεν είναι τίποτα άλλο από την εργασία που ήδη περιέχουν από κατασκευής τους και όχι μια νέα αξία χωρίς νέα ανθρώπινη εργασία. Ό,τι και να παράγουν δεν μπορεί να ξεπεράσει τη δική τους αξία που μεταβιβάζεται στο προϊόν (απόσβεση). Όσο χρήσιμο και αν είναι δεν έχει άλλη αξία ανταλλαγής από την πραγματική εργασία που του έχει ενσωματωθεί – είπαμε και ο αέρας είναι χρήσιμος αλλά χωρίς εργασία δεν μπορεί να ανταλλαχτεί. Κι αν κάποτε τα ρομπότ παράγουν τόσο τον εαυτό τους όσο και νέα προϊόντα, χωρίς νέα ανθρώπινη εργασία θα ισχύει το προηγούμενο, ότι χωρίς ανθρώπινη εργασία η αξία ανταλλαγής είναι μηδενική εφόσον έχει αποσβηστεί η αρχική αξία παραγωγής των ρομπότ, θα αξίζουν όσο ο ελεύθερος αέρας. Εκτός αν κάποιος εκβιαστικά μέσω ιδιοκτησίας εκβιάσει τους ανθρώπους να ανταλλάξουν πράγματα χωρίς αξία εργασίας με εμπορεύματα εργασίας των ανθρώπων. Πχ να πουλήσει τον ήλιο το αστικό κράτος σε έναν καπιταλιστή και αυτός στο όνομα της ιδιοκτησίας αυτού του απίστευτου φυσικού ρομπότ να απαιτεί από τους ανθρώπους αντάλλαγμα για κάτι που δεν παράγει! Αυτό όμως είναι εκβιαστική σχέση καπιταλιστών - ανθρώπων, δεν είναι σχέση ανθρώπων και ρομπότ, ούτε ανταλλαγή εμπορευμάτων. Και δεν διαφέρει από το αν το κράτος επιβάλει εκβιαστικό τέλος κατανάλωσης αέρα ή ήλιου ή νερού πηγής.

Για όλους ισχύει πάντα ότι η ανταλλαγή εμπορευμάτων είναι σχέση μεταξύ ανθρώπων και όχι σχέση μεταξύ ανθρώπων και πραγμάτων. Και τα ρομπότ είναι πράγματα χρήσης όσο ο ήλιος, το νερό, η γη το μέταλλο, το πλαστικό με αξία όσο η εργασία κατασκευής τους…

Το μόνο που μπορεί να γίνεται είναι η εμπορική ανταλλαγή μεταξύ ανθρώπων για την αγοραπωλησία ρομπότ, όπως με κάθε εμπόρευμα στην αξία της εργασίας κατασκευής τους. Δηλαδή όπως ακριβώς το λέει ο Μαρξ!