Το αποτέλεσμα των εκλογών της 17 Ιούνη και το ΚΚΕ (μέρος 3ο)

 

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ, ΤΑΞΙΚΗ ΘΕΣΗ, ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ

Αν πιστέψουμε τους περισσότερους απλούς ανθρώπου, φίλους ή όχι του ΚΚΕ για το τι έφταιξε και το ποσοστό του ΚΚΕ πήγε στο 4,5%,  η αχίλλειος πτέρνα του κόμματος ήταν η επικοινωνιακή πολιτική. Αυτή η τοποθέτηση δεν σχηματίσθηκε στις τελευταίες προεκλογικές περιόδους. Από καιρό ακούγονταν και κυκλοφορούσε.  

Όμως όπως επισημάνθηκε το 2^ο μέρος αυτής της κριτικής ανάλυσης, ο βασικός λόγος της μεγάλης πτώσης ήταν οι οργανωτικές αδυναμίες του κόμματος στους μαζικούς χώρους.  Η αδυναμία του να μεταφράσει σε οργανωτική διεύρυνση και εμβάθυνση την αντίθεση του λαού στα μέτρα που λαμβάνονταν και πολύ περισσότερο τις μεγάλες κινητοποιήσεις που οργάνωσε από την αρχή της κρίσης. 

Οι επικοινωνιακές πολιτικές σε κάθε περίπτωση δεν μπορούν να αποτελέσουν τον κύριο μηχανισμό ανατροπής των ταξικών συσχετισμών δυνάμεων.

Πρέπει όμως να σημειώσουμε εδώ, όσον αφορά ένα κομμουνιστικό κόμμα, την αμφίδρομη διαλεκτική σχέση αλληλεπίδρασης που έχει η επικοινωνιακή πολιτική με την οργανωτική πολιτική και αντίστροφα (πρόγραμμα, λόγος, προπαγάνδα, εκδηλώσεις, πρακτικές δράσεις, έντυπος ηλεκτρονικός ραδιοτηλεοπτικός πόλεμος, ιδεολογικός πόλεμος, ενημέρωση, προκηρύξεις κλπ). Το ένα δεν πάει χωρίς το άλλο, ανεξάρτητα αν το κύριο από τα δύο είναι η οργάνωση. Κάθε επιτυχία στον επικοινωνιακό τομέα ενισχύει τον οργανωτικό και κάθε επιτυχία στον οργανωτικό τομέα ενισχύει τον επικοινωνιακό. Τα παραδείγματα από τη σπουδαία δράση του Λένιν στον τομέα αυτόν είναι άπειρα. 

Τα όρια των επικοινωνιακών πολιτικών

Οι επικοινωνιακές πολιτικές από μόνες τους μπορούν κάλλιστα να μετακινήσουν μεγάλες μάζες ψηφοφόρων μεταξύ των πολιτικών σχηματισμών στο ίδιο ταξικό μπλοκ αλλά όχι από το ένα ταξικό μπλοκ στο άλλο. Αυτός είναι ο λόγος που δημιουργείται μια ανεστραμμένη αντανάκλαση της πραγματικότητας για τη δύναμη της επικοινωνιακής πολιτικής όταν γίνεται μεγάλη μετακίνηση ψηφοφόρων μεταξύ των αστικών κομμάτων στο ίδιο ταξικό μπλοκ, την οποία οι αστοί πολιτικοί την έχουν αναγάγει σε «λαϊκή πραγμάτωση της δημοκρατίας» και σε επιστήμη της παραπλάνησης.  

Διαχειριστικοί ανταγωνισμοί και επικοινωνιακή πολιτική 

Οι αστοί πολιτικοί έχοντας λυμένο από άλλους το πρόβλημα της ταξικής εξουσίας την οποία διασφαλίζει το κεφάλαιο και τα κρατικά όργανα της δικτατορίας του, ασχολούνται μόνο με την διαχειριστική πλευρά της εξουσίας αυτής. Έτσι κρίνονται και σε αυτό το πεδίο αναπτύσσουν τους ανταγωνισμούς τους, τους οποίους αναγάγουν στο Α και το Ω της πολιτικής, σύροντας και τον λαό σε αυτά τα διλήμματα με τα μέσα πίεσης και διάπλασης που διαθέτει το σύστημα.  

Να σημειώσουμε εδώ ότι όταν ένα κόμμα αποδεδείχνει στο κεφάλαιο ότι είναι ικανότερο να διαχειριστεί τις υποθέσεις του, ιδίως σε περίοδο κρίσης, τότε ξαφνικά ο λαός «πληροφορείται» ότι το κόμμα αυτό έχει όλα τα χαρίσματα για να υπηρετήσει υπεύθυνα και στα σίγουρα τα συμφέροντά του! Όχι λίγες φορές η ίδια διαδικασία ακολουθείται και για τα πρόσωπα - ηγέτες αυτού του κόμματος.  

Τα κόμματα αυτά ανεξάρτητα από το πού βρισκόταν όταν δεν τα είχε ανάγκη η αστική τάξη, ξαφνικά εκτοξεύονταν στα ύψη δημοσκοπήσεων και ποσοστών και στο τέλος κυβερνούσαν. Τα αποτελέσματα τέτοιων πορειών είναι γνωστά. Όλη η ιστορία του καπιταλισμού είναι γεμάτη από τέτοιες περιπτώσεις εδώ και παγκοσμίως. Υπ αυτές τις συνθήκες σημειώνουμε τις περιπτώσεις του Ανδρέα Παπανδρέου την περίοδο 1977-81, του Γ.Α. Παπανδρέου το 2009 (σε λίγους μήνες από γραφικός «Γιωργάκης» έγινε υπεύθυνος ηγέτης με παγκόσμιο κύρος!) και του Α. Τσίπρα με το κόμμα του.  

Ο ΣΥΡΙΖΑ από το 4,6% το 2009 εκτινάχθηκε στο 27% το 2012. Αυτή η εκτίναξη έχει άμεση σχέση με τις επιτυχημένες κινήσεις του ΣΥΡΙΖΑ να αποδείξει ότι, στην κρίση αυτή, είναι ικανός να διαχειριστεί τις υποθέσεις της κοινωνίας (κεφαλαίου). Εν όσο δεν γινόταν πιστευτός από την αστική τάξη και δεν έδινε τα διαπιστευτήριά του ή η κρίση δεν απαιτούσε επιστράτευση ακόμη και αριστερών «σωτήρων», ο ΣΥΡΙΖΑ έμπαινε - δεν έμπαινε στη βουλή.  

Αυτή είναι η ερμηνεία της μετακίνησης ψηφοφόρων εντός του ίδιου ταξικού πολιτικού μπλοκ.  

Με την ευκαιρία να θυμίσουμε ότι οι εκτελεστές της Ρ. Λούξενμπουργκ και των Γερμανών κομμουνιστών επαναστατών σπαρτακιστών, ήταν καθόλα αριστεροί και σοσιαλδημοκράτες που διακήρυτταν τον σοσιαλισμό και κλήθηκαν σε κρίσιμη στιγμή από την αστική τάξη να σώσουν το σύστημα, πράγμα που έκαναν επιτυχώς! Ύστερα οι πρωτεργάτες τους συνταξιοδοτήθηκαν επί τιμή από τον Χίτλερ και την αστική τάξη για τις υπηρεσίες τους! 

Επικοινωνιακές αδυναμίες 

Γενικά το επικοινωνιακό κομμάτι του ΚΚΕ τα τελευταία χρόνια είχε πολλές αδυναμίες. Οι περισσότερες είναι γνωστές ιδίως αυτές που σχετίζονται με την παρουσία στελεχών σε τηλεοπτικές εκπομπές ανεξάρτητα από την εχθρική ως προβοκατόρικη λειτουργία πολλών δημοσιογράφων. Τα στελέχη δεν είχαν καθαρό, ξάστερο, επαναστατικό λόγο, δεν εξέθεταν ένα πρόγραμμα που να «βουλώνει στόματα» και να θέτει τα διλήμματα στους άλλους.  Κατά κανόνα είχαν τακτική άμυνας και απολογητισμού. Τουλάχιστον αυτό προσλάμβαναν οι ψηφοφόροι οι οποίοι πολλές φορές μετέφραζαν αυτή την τακτική σε ηττοπαθή κατάσταση.  

Τα στελέχη παρουσίαζαν αδυναμίες ανάπτυξης κατανοητού λόγου στη γλώσσα του λαού. Όχι λίγες φορές γίναμε μάρτυρες χρήσης κομματικών ορολογιών και τσιτάτων για να αντικρούσουν επιθέσεις σαν να απευθύνονταν σε κομματικά στελέχη, πράγμα που είχε αρνητικές συνέπειες. Άλλοτε δεν είχαν την αμεσότητα και δεν παρήγαγαν στιγμιαία σκέψεις και θέσεις για να αντιπαρατεθούν με αποτέλεσμα να καταφεύγουν συνεχώς σε γενικόλογες θέσεις.  

Η επικοινωνιακή πολιτική  στους μαζικούς χώρους 

Ομοίως και η επικοινωνιακή πολιτική  στους μαζικούς χώρους σταδιακά συρρικνώθηκε σε προβολή μόνο βασικών κεντρικών θέσεων. Αυτό σήμαινε αφοπλισμό των στελεχών των μαζικών οργανώσεων από το όπλο της παραγωγής θέσεων και ιδεολογίας προσαρμοσμένης στο χώρο τους. Η κατάσταση αυτή μετέτρεπε τα στελέχη σε απλούς ιμάντες μεταβίβασης των θέσεων και του προγράμματος χωρίς προσαρμογές και χωρίς διαλεκτική αναπαραγωγή τους στις ειδικές συνθήκες κάθε χώρου. Αυτό όμως γινόταν αντιληπτό από τα μέλη των οργανώσεων με αποτέλεσμα να χάσουν την έλξη τους οι θέσεις του ΚΚΕ.  

Δεν αρκεί να έχεις γενικά σωστές θέσεις πρέπει αυτές να μπορούν να γίνουν σωστές θέσεις ειδικά. Μόνο τότε θα έχεις αποτελέσματα. 

Παράδειγμα προς αποφυγή παρόμοιας ισοπεδωτικής πολιτικής σε θέσεις για  μαζικούς χώρους αποτέλεσε η πρακτική των προγραμμάτων και διακηρύξεων των παρατάξεων της ΠΑΣΕΒΕ που πρόσκεινται στο ΚΚΕ. Τα τελευταία χρόνια κατά κανόνα έχει καταργηθεί η ειδική παραγωγή θέσεων και προγραμμάτων στους κλάδους των μικρομεσαίων. Υπήρχε μια κεντρική διακήρυξη στην οποία άλλαζε το εισαγωγικό κομμάτι και σε όλα τα άλλα ήταν σχεδόν η ίδια. Είτε επρόκειτο για κλάδο, είτε για σωματείο, είτε ομοσπονδία είτε για τη ΓΣΕΒΕΕ και την ΕΣΕΕ ο κορμός ήταν ίδιος. Τα τοπικά στελέχη δεν έβαζαν τη δική τους «σφραγίδα», δεν έβγαζαν την δική τους ειδική διακήρυξη με ανάλυση των επαγγελματικών προβλημάτων, με ειδικές προτάσεις κλπ.  

Στο τέλος αυτό καταντούσε «ξύλινη γλώσσα». Τα στελέχη δεν είχαν τίποτα να προσθέσουν και να αφαιρέσουν, επαναπαύονταν στο γενικό κείμενο και ανέμεναν την αύξηση των δυνάμεών τους με βάση τις γενικές διακηρύξεις.  

Το ίδιο ακριβώς έγινε και στις τελευταίες εκλογές στα επιμελητήρια όπου ένα ίδιο κείμενο, ίσχυε για του μικρομεσαίους της Ξάνθης, της Αθήνας και της Κρήτης. Ομοίως το ίδιο κείμενο ίσχυε για τους Βιοτέχνες, τους Επαγγελματίες και τα τμήματα Υπηρεσιών! Ούτε μια διαφορά! Όλο το δυναμικό των παρατάξεων στα επιμελητήρια το μόνο που είχε να κάνει ήταν να αναλύει αυτό το γενικό κείμενο.  

Στην ουσία η παράταξη στους μαζικούς χώρους αφοπλίζονταν, υποβαθμίζονταν και αδρανοποιούνταν. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα την αφαίρεση της προσωπικής συμμετοχής και του ενθουσιασμού που παράγει αυτή η μάχη. Χωρίς ενθουσιασμό όμως, με απλή καθηκοντολογία, καμία μάχη δεν κερδίζεται. Έτσι «κάθονταν» εκλογικά οι παρατάξεις. Με άλλα λόγια τα στελέχη και μέλη των μαζικών παρατάξεων απαντούσαν στην υποβάθμιση της ενεργής συμμετοχής τους με απλή «εκτέλεση του καθήκοντος» πράγμα που στην πραγματικότητα σήμαινε «λευκή απεργία» στην ενεργή προώθηση των θέσεων του κόμματος. 

Δεν είναι γνωστό αν στις συνελεύσεις και συνεδριάσεις αυτών των παρατάξεων επισημαίνονταν όλα αυτά. Αν όμως δεν επισημαίνονταν και επικρατούσε σιωπή η οποία φαινόταν σαν «συμφωνία» με τις κεντρικές εισηγήσεις, σήμαινε ότι και στην κριτική γινόταν «λευκή απεργία». Αυτό είναι μια άκρως επικίνδυνη κατάσταση για ένα επαναστατικό κόμμα γιατί στην ουσία κανένας δεν φωνάζει για να διορθώσει μια πορεία προς τα βράχια. Τα φωτισμένα στελέχη του κόμματος πρέπει άμεσα να ερμηνεύσουν την κατάσταση και να κτυπήσουν συναγερμό.  

Τα εκλογικά αποτελέσματα τόσο στις συνδικαλιστικές οργανώσεις όσο και στα επιμελητήρια ήταν απογοητευτικά. Από κάποια στοιχεία στο εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα φάνηκε ότι σε μεγάλες συνδικαλιστικές οργανώσεις υπήρξαν και απώλειες τη στιγμή ακριβώς που η κρίση έκαιγε τους εργαζόμενους και το ΚΚΕ είχε κατεβάσει κόσμο στο δρόμο. 

Το δίδαγμα από αυτά είναι ότι όταν αδρανοποιείς με έμμεσους τρόπους τις οργανωμένες δυνάμεις σου στους μαζικούς χώρους αυτές το ανταποδίδουν στα ίσα, σιωπηρώς μεν αλλά πραγματικώς με αδράνεια τόσο σε οργανωτικό όσο και σε επικοινωνιακό επίπεδο. 

Ο ρόλος του διαδικτύου 

Πολλές φορές υπερτιμάμε ή υποτιμάμε τα μέσα επικοινωνίας για την άσκηση επικοινωνιακής πολιτικής. Ένα από τα μέσα που υποτιμήθηκε είναι το διαδίκτυο. Η χρησιμοποίησή του από πράκτορες, μυστικές υπηρεσίες, προβοκάτορες κλπ δεν σημαίνει ότι παραιτούμαστε από τον ιδεολογικό πόλεμο που γίνεται εκεί μέσα. Άλλο να προφυλάσσεις και να μη δίνεις πληροφορίες που μπορεί να αξιοποιήσει ο εχθρός και άλλο να εγκαταλείπεις το πεδίο. Άλλο να υπάρχουνε εκεί προβοκάτορες παραπληροφόρησης και άλλο να αρνείσαι τον δικό σου ρόλο.

Σήμερα εκατομμύρια άνθρωποι ιδίως νέοι συνδέονται με αυτό και τρισεκατομμύρια πληροφοριών κυκλοφορούν από όλο τον κόσμο. Είναι το φθηνότερο και αμεσότερο μέσο κυκλοφορίας και ανταλλαγής πληροφοριών. Είναι μια τεράστια αποθήκη ταχύτατων πληροφοριών από την οποία μπορείς να επωφεληθείς αν τις αξιοποιήσεις σωστά.

Τα τεχνικά μέσα από μόνα τους δεν έχουν τάξη αλλά μπορούν να γίνουν όργανα μιας τάξης ή να στηθούν στην υπηρεσία μιας τάξης όπως στήνεται όλο το κλασσικό πολιτισμικό και εκπαιδευτικό εποικοδόμημα. Αυτό δεν σημαίνει ότι παραιτούμαστε από τις μάχες σε αυτά τα πεδία. Ίσα - ίσα η απουσία μας από εκεί μπορεί να στοιχίσει με βαριές απώλειες. 

Οι κομμουνιστές δεν είναι δυνατόν να αφήνουν όλο αυτό το έδαφος στις δυνάμεις του συστήματος οι οποίες διαπλάθουν ανάλογα και τις συνειδήσεις. Χωρίς την ανάγκη κάποιων αναλύσεων και τεκμηριώσεων, το διαδίκτυο πρέπει να αξιοποιηθεί σωστά από τους κομμουνιστές και από τις μαζικές οργανώσεις. 

Παρεμπίπτοντος, οι «μαγικές ιδιότητες» που δίνουν κάποιοι στο διαδίκτυο ως «όργανο» του… λαού ή της επανάστασης(!) για να παραπλανήσουν τον κόσμο και να τον καθοδηγήσουν από τον «καναπέ», είναι η άλλη όψη του νομίσματος της πλήρους υποτίμησής του. Ούτε  το ένα συμβαίνει ούτε το άλλο πρέπει να συμβαίνει. Το διαδίκτυο είναι βοηθητικό αν και όχι πάντα αξιόπιστο μέσο στην πολιτική που ασκεί ένα ΚΚ και η υπερτίμηση ή υποτίμηση μόνο κακό κάνει.

Η μεταβολή των συνειδήσεων και το επαναστατικό άλμα 

Αν κάποιος κατάλαβε ότι όλα τα κακά του κόσμου βρίσκονται στις παραπάνω επικοινωνιακές αδυναμίες του ΚΚΕ, λάθος κατάλαβε.  Στην αρχή επισημάναμε ότι το άλμα από ένα ταξικό μπλοκ σε άλλο είναι απείρως δυσκολότερο από μια απλή πολιτική μετακίνηση μέσα στο ίδιο μπλοκ. 

Η επικοινωνιακές αδυναμίες του ΚΚΕ βοήθησαν αλλά δεν διαμόρφωσαν το αρνητικό εκλογικό αποτέλεσμα. Τα αίτια είναι βαθύτερα και ανάγονται στον οργανωτικό τομέα.

Ωστόσο πρέπει να πούμε εδώ και κάτι που συνήθως υποτιμάμε. Και η καλύτερη επικοινωνιακή πολιτική για ένα ΚΚ θα έφερνε λίγα εκλογικά αποτελέσματα γιατί δεν θα είχε να αντιμετωπίσει μόνο τα άλλα αστικά και μικροαστικά κόμματα αλλά τη δύναμη του ίδιου του συστήματος που καθημερινά με τα μέσα του αλλά και τους θεσμούς του πλάθει τις συνειδήσεις του λαού. 

Για να ξεκουνηθεί ένας άνθρωπος, ένας εργαζόμενος από την «τάξη» του συστήματος και να περάσει σε επαναστατική θέση ανατροπής της, το άλμα είναι τεράστιο και δεν επέρχεται επειδή κάποιος κομμουνιστής «τα λέει καλά». Αν ήταν τόσο απλά τότε οι επαναστάσεις θα ήταν έργο ρητόρων. Η μάζα των ανθρώπων πρέπει μέσα από άπειρες διαδικασίες και πρακτικές εμπειρίες να πεισθεί για αυτό το άλμα.

Από τις διαδικασίες αυτές μόνο λίγοι φτάνουν στο τέλος. Αυτοί είναι οι πρωτοπόροι, οι αποφασισμένοι και να θυσιαστούν για την αλλαγή. Οι άλλοι θέλοντας και μη περιδιαβαίνουν εκλογικά τα αστικά κόμματα είτε βαυκαλιζόμενοι ότι θα τους λύσουν τα προβλήματα είτε ότι οι λύσεις τους είναι βολικές και προσφέρονται δωρεάν, χωρίς αγώνα.  

Συμπεράσματα  

Σε πολλά αστικά και μικροαστικά κόμματα είναι φανερό ότι οι ψηφοφόροι καταλαβαίνουν ότι η ηγεσία τους κοροϊδεύει αλλά παρόλα αυτά εκεί ψηφίζουν! Η ταξική θέση των ανθρώπων δεν αντιστοιχεί στην πολιτικής τους προτίμηση όση προπαγάνδα και αν τους κάνεις. Η επικοινωνιακή πολιτική δεν μπορεί να αντιμετωπίσει και να ανατρέψει τις δυνάμεις του συστήματος.

Η ευθυγράμμιση και αντιστοιχία ταξικής θέσης και πολιτικής συνείδησης γίνεται από τον εργαζόμενο λαό κάθε χώρας σε στιγμές επαναστατικής κατάστασης που οδηγεί σε ανατροπή του συστήματος. Μέχρι τότε οι αντιφάσεις θα είναι δεδομένες, διαφορετικά κανένα πολιτικό σύστημα δεν θα μπορούσε να σταθεί στον καπιταλισμό.  

Το συμπέρασμα είναι ότι η αλλαγή των συνειδήσεων και το πέρασμα σε επαναστατική πολιτική επιλογή είναι μια πολύ δύσκολη διαδικασία και εξαρτάται από πολλές παραμέτρους όχι μόνο της επικοινωνιακής. Η επικοινωνιακή πολιτική είναι απαραίτητη για την ταχύτερη ωρίμανση των συνειδήσεων αλλά δεν τις καθορίζει. Καμιά υποτίμηση του ρόλου της δεν πρέπει να γίνει όπως και καμία υπερτίμηση. 

Με αυτό το πλαίσιο το ΚΚΕ πρέπει να αναβαθμίσει την επικοινωνιακή του πολιτική ώστε να γίνει σημαντικός παράγοντας ωρίμανσης συνειδήσεων σε συνδυασμό πάντα με όλες τις άλλες δράσεις και επιδράσεις.

 (*)Σημείωση. Ο συγγραφέας του κειμένου δεν έχει καμία οργανωτικού χαρακτήρα σύνδεση με το ΚΚΕ και οι απόψεις του είναι προσωπικές.