Το έργο του ποιητή και η ποίηση της Ελένης Τσαγανού

 Το έργο του/της ποιητή/τριας δεν είναι να απλώνει τις άπειρες λεπτομέρειες της ζωής πάνω σε λευκό χαρτί. Έργο του είναι να συμπυκνώσει όλη τη ζωή σε μερικές γραμμές με φόντο όλο τον κόσμο. Στόχος είναι μέσα από μια διαλεκτική ανέλιξη ανάλυσης, αφαίρεσης, σύνθεσης να παραχθεί κάτι «άπειρα μικρό» από έξω και «εκρηκτικά μεγάλο» από μέσα. Όπως το άτομο της ύλης!

 Έτσι μερικές φορές νομίζουμε ότι ο ποιητής/τρια γράφει «ακατανόητα». Και αυτό γιατί όσο απλό και εύκολο είναι να κατανοήσουμε τον κόσμο στις άπειρες μικρές λεπτομέρειες, τόσο πιο δύσκολο είναι να τον κατανοήσουμε συμπυκνωμένο σε λίγες γραμμές.

 Αυτό είναι το έργο ενός ποιητή/τριας του λαού. Η ποίηση να είναι ο πυρήνας της έκρηξης άπειρων ιδεών, μνήμης και συναισθημάτων για το χθες, το σήμερα και το αύριο που αναζητούν αυτούς που θα τολμήσουν την «έκρηξη» μαθαίνοντας τον κόσμο στο μηδέν μέχρι στο άπειρο. Αυτοί που καλούνται να το κάνουν δεν είναι πυροτεχνουργοί, είναι οι αναγνώστες, ο λαός!

 Το αν οι ποιητές/τριες του λαού γεννιούνται «στο βλέφαρο του Κεραυνού» ή στις αντιθέσεις και στα ηφαίστεια της ζωής, είναι ζήτημα της έρευνας στις διαδρομές της ποίησης και της ανατρεπτικής λειτουργίας της.

 

 Το έργο της Ελένης Τσαγανού με τις πέντε εκδόσεις ποιημάτων αυτό προσπαθεί να κάνει. Την έκρηξη ιδεών, μνήμης και συναισθημάτων ατομικά για κάθε άνθρωπο και συλλογικά για όλους μαζί. Για τον ένα και το όλον. Απλή, μιλάει στη γλώσσα του λαού για να τον μεταφέρουν οι λέξεις στο περιεχόμενο.

 Στο πέμπτο βιβλίο της, «Είμαι ακόμη εδώ», εκδόσεις ΣΒΟΥΡΑ - 2025, συνεχίζει την ποίηση για τον λαό, συνεπής στις ιδέες της ότι η τέχνη είναι για τον λαό και όχι για εκμεταλλευτικές εξουσίες, άρχοντες και επαΐοντες. Για να πυροδοτεί έτσι το ανατρεπτικό λαϊκό αισθητήριο, ανατρεπτικό αγριολούλουδο και η ίδια, και όχι για την απόλαυση του βολεμένου. Γιατί τροφοδότης της είναι η ίδια η πολύπαθη ζωή του λαού!

 

Είμαι ακόμη εδώ!

Ο ποιητής ποτέ δεν κρύβει την αγάπη του για τη ζωή.

 «Είμαι ακόμα εδώ,

ακόμα κι ας πονώ

κι ας δεσμεύω τον καιρό,

είμαι ακόμα εδώ.

 

Για να ζήσω τη ζωή

αυτή που αγαπώ»

 

Δεν ξεχνά ούτε τις αντιθέσεις της ζωής που υπονομεύουν το όνειρο και προσπαθεί να ξεφύγει από ξένο πεπρωμένο που της γράφει το σύστημα.

 

 «Αν δεν τρελαθείς

σε αυτή τη ζωή

θα είσαι νεκρός,

ο θάνατός σου η ζωή μου

είναι ο καπιταλισμός.»

 

Κι όταν χάνει ένα αγαπημένο της πρόσωπο θρηνεί αλλά αντιδρά με επίκληση στο μέλλον.

 «Καίγονται της γης οι κάμποι

τα χωράφια, τα βουνά,

του ανθρώπου η χημεία

διασπάται θανατερά,

φύγε πέρα σκοτεινιά

γιατί η ζωή θα φέρει

νέα γέννηση ξανά».

 

Βλέποντας τις αντιφάσεις της ζωής αισιόδοξα, αναφωνεί στην «Κάρμεν»:

 «Ω, τι υπέροχος που είναι ο κόσμος

μέσα στην απέραντη ασχήμια του»!

 

Πάνω που πάει να πανηγυρίσει όμως, θυμάται θυσίες για το κοινό καλό:

 «Μαύρη ζωή, μαύρη πικρή,

μαύρη και αυτή την ώρα.

πληγώνει όλη τη χώρα.»

 Για τον Μιχάλη, τον Άλκη, τον Παύλο

.

 Φοβάται το μίσος που πυροδοτεί αυτός ο θλιβερός κόσμος, και προσπαθεί να το ξορκίσει. Γιατί το μίσος τυφλώνει και εξισώνει θύτη και θύμα και χάνεται το δίκαιο στους πέντε ανέμους.

 

«Φύγε μην κοιτάζεις πίσω,

τραγική είναι η ζήση,  

φύγε μακριά και γέλα

δεν υπάρχουν πλέον μίση!»

 

Αντιδρά στον κόσμο του καπιταλισμού που την περιβάλει με τον μόνο τρόπο που ξέρει:

 «Απεργώ

με τον χρόνο όλο δικό μου,

για να αντέχω τη φθορά,

πιάνω τη στιγμή και ανοίγω πανιά

για να φτάσω στην πηγή της ζωής.»

 

Δεν παραλείπει τελικά να ταχθεί μέσα από τις αντιθέσεις του κόσμου στη σωστή πλευρά της ιστορίας:

 

«Το όνειρο της μέρας

και καημός στον αιθέρα

αναζητούν την ωμή αλήθεια

που βγαίνει μέσ' από τα παραμύθια

σαν καταρράκτης θα χυθεί

και θα παίξει το άδικο

από του καιρού το άκληρο.»

 

…κι ευωδιάζει το σύμπαν με το γιασεμί της γειτονιάς της

 «Γιασεμί μου μοσχομυριστό

βγάλε ανθάκια άσπρα,

στις γειτονιές των ουρανών

να ευωδιάσεις μ' άστρα.»

 Η Ελένη

 

Η Ελένη Τσαγανού - Χατζηγιαννάκη είναι απόφοιτος του τμήματος Ελληνικού Πολιτισμού του Ελληνικού Ανοιχτού Πανεπιστημίου. Εργάζεται εδώ και εικοσιπέντε χρόνια ως βρεφονηπιοκόμος. Έχει προχωρήσει στην αυτοέκδοση πέντε βιβλίων ποίησης με δική της εικονογράφηση. Έντεκα ποιήματά της έχουν μελοποιηθεί, ενορχηστρωθεί και ερμηνευτεί από τον συνθέτη Σακελλάριο Καβουκλή. Πειραματίζεται ακόμη με το θέατρο και το τραγούδι. Είναι μέλος τη Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών.

Στέργιος Βασιλείου

 

 Το βιβλίο το βρίσκετε στο βιβλιοπωλείο ΙΑΝΟΣ

https://www.ianos.gr/books/logotechnia/poiisi/elliniki-poiisi/ime-akoma-edo-0590922