Το πρόβλημα
Ερευνώντας κανείς σε βάθος το «τι έφταιξε» και ο σοσιαλισμός βάλτωσε σε σημείο που η παλινόρθωση του καπιταλισμού να αποτελεί τη «διέξοδό» του, συχνά καταλήγει στο συμπέρασμα ότι «μεγάλα ιδανικά έπεσαν σε πολύ μικρές πλάτες» με αποτέλεσμα να λυγίσουν και να τα μετατρέψουν στο αντίθετό τους.
Δεν είναι ιστορικά παράξενο. Πολλές επαναστάσεις πνίγηκαν στην αδυναμία των επαναστατικών υποκειμένων να διαχειριστούν τα μεγάλα ιδανικά τους.
Εξετάζοντας από κοντά την ουσία της δικτατορίας του προλεταριάτου και νοώντας την σαν μήτρα δικαίου σε μια κοινωνία ανισότητας, σαν μήτρα-κανόνα που επιβάλει το δικαίωμα του συλλογικού παραγωγού-εργάτη να είναι ιδιοκτήτης του κόπου του και να τον διαχειρίζεται, εξετάζοντας την τελειότητα μιας σωστής λειτουργίας του δημοκρατικού συγκεντρωτισμού, βλέποντας τις βασικές αρχές του σοσιαλισμού στη βάση και το εποικοδόμημα, καταλήγει αβίαστα να πει: «ναι είναι πολύ τέλεια ιδανικά για να εφαρμοστούν από ατελείς ανθρώπους, ηγέτες, συλλογικούς φορείς».
Όμως δεν ήταν ποτέ διαφορετικά στη ζωή γιατί αυτή δεν παρασκευάζεται σε εργαστήρια αλλά μέσα στην ενότητα και πάλη των αντιθέτων, μέσα σε σκληρή ταξική σύγκρουση όπου τα λάθη και οι αδυναμίες είναι μέρος της ύπαρξης. Με αυτά θα ζούμε, με αυτά πρέπει να νικούμε, με αυτές τις πλάτες πρέπει να τα σηκώσουμε.
Βαθύτερα συμπεράσματα
Τα παλιότερα συμπεράσματα ότι ο σοσιαλισμός ανατράπηκε από τη νέα αστική τάξη και τον ιμπεριαλισμό, μετά από πολύχρονη διάβρωση των φορέων της εργατικής τάξης (κόμματα, συνδικάτα, κοινωνικές οργανώσεις κλπ) επιβεβαιώνεται καθημερινά όσο παρατηρούμε τα υπολείμματα του σοσιαλισμού να διολισθαίνουν συνεχώς προς τον καπιταλισμό.
Μόνο που χρειάζεται να κάνουμε κάποιες παράδοξες διορθώσεις στα συμπεράσματα εκείνα. Δεν ήταν ο ιμπεριαλισμός και η αστική τάξη απ έξω που τον ανέτρεψαν αλλά η αστική τάξη που εκκολάφτηκε στα σπλάχνα των κομμουνιστικών κομμάτων, στα σπλάχνα της σοσιαλιστικής κοινωνίας. Και ενώ ο Μαρξ δίδαξε ότι στα σπλάχνα της κοινωνίας που πεθαίνει γεννιέται η κοινωνία που έρχεται εδώ είδαμε το θέατρο του παραλόγου, δηλαδή το αντίθετο.
Όταν έγιναν οι ανατροπές στις χώρες της Αν. Ευρώπης έγιναν τόσο γρήγορα που δεν μπορούσες να παρατηρήσεις σε βάθος τις διαδοχικές φάσεις «περάσματος» από τον σοσιαλισμό στον καπιταλισμό. Διαδικασίες που είχαν γίνει σιωπηρά δεν βγήκαν αμέσως στην επιφάνεια για να καταλάβουν οι κομμουνιστές του κόσμου τι γίνεται. Έτσι σε πολλούς δημιουργήθηκε η αίσθηση της «κατάρρευσης» με όλες τις συνέπειες για το όραμα και τα ιδανικά τους.
Η ευκολότερη ερμηνεία των ανατροπών του σοσιαλισμού είναι φυσικά η απόδοσή τους στον υποκειμενικό παράγοντα. Ανίκανοι και προδότες ηγέτες, πράκτορες που σκαρφάλωσαν στην κορυφή του κόμματος και του κράτους, κόμματα που «ξέχασαν» τις βασικές αρχές του σοσιαλισμού, στοιχεία του παρελθόντος, πληρωμένες οργανώσεις, χρήμα από το εξωτερικό που εξαγόραζε συνειδήσεις κλπ, κλπ αποτέλεσαν για κάποιους τις βασικές αιτίες. Φυσικά όλα αυτά δεν έλλειπαν.
Όμως, όλοι αυτοί από δεκαετίες ετοίμασαν την ανατροπή του σοσιαλισμού σαν η εργατική τάξη, ο σοσιαλισμός και οι οργανώσεις του να ήταν τόσο ανίκανες να υπερασπίσουν την εξουσία τους που να μπορεί ο οποιοσδήποτε σχεδιάσει την ανατροπή της να τη πραγματοποιήσει και μάλιστα χωρίς να ριχτεί τουφεκιά; Αυτά είναι ανήκουστα πράγματα. Τέτοια διαστροφή του ιστορικού υλισμού μάλλον δεν μπορεί να τη σηκώσει κανένας μαρξιστής.
Ωστόσο αν αυτές οι θεωρίες γινόταν στη αρχή πιστευτές μετέπειτα με τα παραδείγματα του Βιετνάμ και τώρα της Κούβας απλώς καταρρέουν. Θα ήταν μάλλον για γέλιο να ισχυρίζονταν κάποιος ότι το ΚΚ Βιετνάμ και το ΚΚ Κούβας τα κατέλαβαν πράκτορες και αναθεωρητικά στοιχεία, μετέτρεψαν τα ΚΚ σε αναθεωρητικά και συμβιβαστικά και οδηγούν τον σοσιαλισμό σε σταδιακή ανατροπή.
Στο Βιετνάμ και στην Κούβα όμως είχαμε ένα ακόμη ισχυρό στοιχείο αποδυνάμωσης των θεωριών περί πρακτόρων και προδοτών. Οι ηγέτες τους ούτε κατά διάνοια θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν προδότες. Αντίθετα είναι αναγνωρισμένοι ήρωες του κομμουνιστικού και επαναστατικού κινήματος.
Εξίσου γελοίο θα ήταν να πιστέψει κανείς τις διακηρύξεις ότι με τη παλινόρθωση του καπιταλισμού εν είδη ΝΕΠ, «θα σωθεί» η επανάσταση και ο σοσιαλισμός! Αυτά τα επιχειρήματα που πρωτοεξέθεσε το ΚΚ Κίνας και μετά ο Γκορμπατσόφ δεν πείθουν κανένα λόγω πλήρους αντίφασης με τη πραγματικότητα.
Εξετάζοντας με σύνεση και σφαιρικά όλες αυτές τις εξελίξεις που είναι πλέον σε όλους γνωστές με πολλές λεπτομέρειες, βάζουν μεγάλο θεωρητικό καθήκον στους παλιούς και νέους μαρξιστές για το τι έγινε και τι δεν πρέπει να ξαναγίνει.
Πρέπει πρώτα να απορρίψουμε τις υποκειμενικές θεωρίες και να ξαναβάλουμε στο κέντρο της συζήτησης το κόμμα της εργατικής τάξης, τον χαρακτήρα της εξουσίας της, τον σοσιαλισμό, τις παραγωγικές του σχέσεις, το νόμο της αξίας στο σοσιαλισμό, το εποικοδόμημα και τη σοσιαλιστική δημοκρατία.
Η Κούβα
Η Κούβα είναι μια κορυφαία περίπτωση που καλεί τους μαρξιστές να αναλάβουν την ευθύνη για να δουν «τι έφταιξε». Η κεκαλυμμένη αναγγελία επιστροφής στη αρχή σε ήπιο και «ελεγχόμενο» καπιταλισμό και σε συνέχεια κανείς δεν ξέρει σε ποια αγριότητά του μέσα από την επέλαση των καπιταλιστικών λύκων, δεν αφήνει καμία αμφιβολία για το αδιέξοδο του συστήματος. Καμία διέξοδο προς τον σοσιαλισμό, προς το μέλλον.
Γι αυτό την τιμάμε, γι αυτό υπερασπίζουμε τον κουβανέζικο λαό και την επανάστασή του, γι αυτό θλιβόμαστε και γι αυτό μέχρι τώρα οι κριτικές στη «στροφή» είναι η βουβή σιωπή των κομμουνιστών. Σιωπή πόνου για το κύκνειο άσμα μιας ελπίδας χωρίς μέλλον.
Στο συνέδριο του ΚΚ Κούβας η ολομέλεια των 1.000 συνέδρων ψήφισε το πρόγραμμα το οποίο περιλαμβάνει 300 αλλαγές που αφορούν το άνοιγμα του ιδιωτικού τομέα, μειώσεις θέσεων εργασίας στον δημόσιο τομέα, περιορισμό των κρατικών επιδοτήσεων, μορφές αυτοδιαχείρισης στις επιχειρήσεις καθώς και αποκέντρωση του κρατικού μηχανισμού.
Διαβάζοντας καλά τη μαρξιστική πολιτική οικονομία πουθενά δεν θα βρούμε ανάγκη επιστροφής σε προηγούμενες παραγωγικές σχέσεις για να σώσουμε τις επόμενες αφού οι νέες έχουν εδραιωθεί. Στην Κούβα, στο Βιετνάμ, και στην Κίνα, παρατηρείται ακριβώς το αντίθετο. Όταν στην αρχή της εγκαθίδρυσης του σοσιαλισμού έπρεπε να διατηρηθούν και καπιταλιστικές σχέσεις στους τομείς που δεν ήταν δυνατόν να περάσουν με οικονομικά αποδοτικότερους όρους στο σοσιαλισμό (στην Κίνα επιχειρήθηκε αλλά σαρώθηκε από τη «Πολιτιστική Επανάσταση») όπως πχ κάποιες μεσαίες καπιταλιστικές επιχειρήσεις, η μικροεμπορευματοπαραγωγή, το μικρεμπόριο, οι μκροϋπηρεσίες, η οικοτεχνία κλπ, δεν διατηρήθηκαν για να απονεκρωθούν σιγά-σιγά με οικονομικούς όρους στο σοσιαλισμό. Αντίθετα όταν εξαφανίστηκαν οι όροι γι αυτές τις σχέσεις τα αδιέξοδα ήταν τόσα που το ΚΚ εξαναγκάσθηκε να τις επαναφέρει αντικαθιστώντας σοσιαλιστικές σχέσεις!
Χειρότερη και εκρηκτικότερη βόμβα στα θεμέλιά του συστήματος δεν θα μπορούσε να υπάρξει! Έτσι δεν πας μπροστά αλλά πίσω. Η Κούβα επανέρχεται στο 1960 με εντελώς αντίστροφους όρους και συσχετισμούς όμως από τότε. Η παλινόρθωση του καπιταλισμού που τότε θα ήταν αδιανόητη σήμερα είναι η προοπτική που εκτυλίσσεται μπροστά στα μάτια μας. Στον κόλπο Χιρόν θα καταπλεύσουν οι θαλαμηγοί των εμιγκρέδων και των παγκόσμιων μονοπωλιστών και οι νέοι μικροαστοί της Κούβας θα τους υποδεχτούν όχι με όπλα αλλά με λουλούδια και δώρο ολόκληρη την Κούβα!
Θα το πούμε ευθέως και ας πονάει: Η παλινόρθωση του καπιταλισμού έρχεται με τις ωραιότερες των προθέσεων.
Το σύστημα του σοσιαλισμού
Το όλο σύστημα των παραγωγικών σχέσεων και του εποικοδομήματος του σοσιαλισμού που εφαρμόστηκε στο αρχικό πρότυπο που σχεδιάστηκε στα χρόνια 1925-1930 τέθηκε σε εφαρμογή με το 1ο πεντάχρονο, ήταν η μήτρα όλων των μετέπειτα μορφών του σοσιαλισμού με μικρές παραλλαγές. Εκεί πρέπει να αναζητήσουμε τις αιτίες του αδιεξόδου του συστήματος και όχι στα πρόσωπα, στους ηγέτες, στους αναθεωρητές, στους δογματικούς κλπ. Εκείνη η αρχική μήτρα αδυνατούσε να παράξει το σύστημα του μέλλοντος και παρήγαγε ένα σύστημα εκτάκτων αναγκών που δεν ήταν ο σοσιαλισμός αλλά ο έκτακτος προπομπός του. Δυστυχώς μέχρι την ανατροπή, το σύστημα εκτάκτων αναγκών παρέμεινε με αποτέλεσμα να μην αποδεσμεύσει ποτέ τις δυνάμεις της εργατικής τάξης και του λαού μέσα σε ένα σύστημα «χίλιες φορές ανώτερο» από τον καπιταλισμό.
Να θυμίσω ότι ο σοσιαλιστικός «τρόπος παραγωγής» - μεταβατική μορφή με συνύπαρξη και άλλων τρόπων παραγωγής, ισχύς καπιταλιστικών και κομμουνιστικών οικονομικών αρχών όπως η αστική έννοια του Δικαίου και της ισότητας που προδιαγράφονταν στη βασική παραγωγική σχέση "αμοιβή ανάλογα με την απόδοση", και όχι "ανάλογα με τις ανάγκες" για να υπάρξει πραγματική και όχι νομική ισότητα και πραγματική ανισότητα - εμπεριέχει έναν κυρίαρχο δικτατορικό Νόμο – Κανόνα (δικτατορία του προλεταριάτου) που λέει ότι όλα τα μέσα παραγωγής ανήκουν στους δημιουργούς τους, δηλαδή στην εργατική τάξη και οι παραγωγικές δυνάμεις διευθύνονται από αυτήν. Για μικρο-παραγωγούς, ντόπιους καπιταλιστές, αυτοαπασχολούμενους, αγρότες κλπ ισχύουν εδικά μεταβατικά δίκαια που ορίζει η πολιτική εξουσία, όμως υπόκεινται στο Βασικό Νόμο του συστήματος μέχρι αφομοίωσης –απονέκρωσής τους με οικονομικούς όρους.
Τα κύρια μέσα παραγωγής, στο σοσιαλισμό, από τη φύση της ιδιοκτησίας τους δεν μπορούν να διευθύνονται από ατομικούς ιδιοκτήτες ή το κράτος, αλλά από τους κοινωνικούς ιδιοκτήτες τους (Εργατική Τάξη). Έτσι υλοποιείται η κοινωνικοποίησή τους. Αυτή η διεύθυνση μαζί και η συνολική διεύθυνση των παραγωγικών δυνάμεων όμως δεν μπορεί παρά να γίνει μόνο με συλλογικό τρόπο, δηλαδή μόνο με δημοκρατικό. Διαφορετικά είναι αδύνατο να γίνει διεύθυνση, θα γίνει χάος. Έτσι βγήκε και το αξίωμα «Ο σοσιαλισμός ή θα είναι δημοκρατικός ή δεν θα υπάρχει».
Δυστυχώς το μοντέλο που θεσπίστηκε στη γέννηση του σοσιαλισμού ταύτισε στην πράξη το κόμμα με τη τάξη και το κράτος με την ιδιοκτησία και την εξουσία της τάξης με αποτέλεσμα την πλήρη διαστρέβλωση. Η ταύτιση τάξης, κράτους, κόμματος, συνδικάτων, ταξικής εξουσίας και θεσμών, υπήρξε ο πρώτος όρος για την υπονόμευση του σοσιαλισμού από τα πρώτα στάδια εφαρμογής του μοντέλου αυτού που είδαμε στην ΕΣΣΔ. Μη ψάχνουμε τις αιτίες στο τελευταίο στάδιο ανατροπής και φυσικά στην Κούβα και στο Βιετνάμ, αλλά στο πρώτο γενεσιουργό.
Ερευνώντας κανείς σε βάθος το «τι έφταιξε» και ο σοσιαλισμός βάλτωσε σε σημείο που η παλινόρθωση του καπιταλισμού να αποτελεί τη «διέξοδό» του, συχνά καταλήγει στο συμπέρασμα ότι «μεγάλα ιδανικά έπεσαν σε πολύ μικρές πλάτες» με αποτέλεσμα να λυγίσουν και να τα μετατρέψουν στο αντίθετό τους.
Δεν είναι ιστορικά παράξενο. Πολλές επαναστάσεις πνίγηκαν στην αδυναμία των επαναστατικών υποκειμένων να διαχειριστούν τα μεγάλα ιδανικά τους.
Εξετάζοντας από κοντά την ουσία της δικτατορίας του προλεταριάτου και νοώντας την σαν μήτρα δικαίου σε μια κοινωνία ανισότητας, σαν μήτρα-κανόνα που επιβάλει το δικαίωμα του συλλογικού παραγωγού-εργάτη να είναι ιδιοκτήτης του κόπου του και να τον διαχειρίζεται, εξετάζοντας την τελειότητα μιας σωστής λειτουργίας του δημοκρατικού συγκεντρωτισμού, βλέποντας τις βασικές αρχές του σοσιαλισμού στη βάση και το εποικοδόμημα, καταλήγει αβίαστα να πει: «ναι είναι πολύ τέλεια ιδανικά για να εφαρμοστούν από ατελείς ανθρώπους, ηγέτες, συλλογικούς φορείς».
Όμως δεν ήταν ποτέ διαφορετικά στη ζωή γιατί αυτή δεν παρασκευάζεται σε εργαστήρια αλλά μέσα στην ενότητα και πάλη των αντιθέτων, μέσα σε σκληρή ταξική σύγκρουση όπου τα λάθη και οι αδυναμίες είναι μέρος της ύπαρξης. Με αυτά θα ζούμε, με αυτά πρέπει να νικούμε, με αυτές τις πλάτες πρέπει να τα σηκώσουμε.
Βαθύτερα συμπεράσματα
Τα παλιότερα συμπεράσματα ότι ο σοσιαλισμός ανατράπηκε από τη νέα αστική τάξη και τον ιμπεριαλισμό, μετά από πολύχρονη διάβρωση των φορέων της εργατικής τάξης (κόμματα, συνδικάτα, κοινωνικές οργανώσεις κλπ) επιβεβαιώνεται καθημερινά όσο παρατηρούμε τα υπολείμματα του σοσιαλισμού να διολισθαίνουν συνεχώς προς τον καπιταλισμό.
Μόνο που χρειάζεται να κάνουμε κάποιες παράδοξες διορθώσεις στα συμπεράσματα εκείνα. Δεν ήταν ο ιμπεριαλισμός και η αστική τάξη απ έξω που τον ανέτρεψαν αλλά η αστική τάξη που εκκολάφτηκε στα σπλάχνα των κομμουνιστικών κομμάτων, στα σπλάχνα της σοσιαλιστικής κοινωνίας. Και ενώ ο Μαρξ δίδαξε ότι στα σπλάχνα της κοινωνίας που πεθαίνει γεννιέται η κοινωνία που έρχεται εδώ είδαμε το θέατρο του παραλόγου, δηλαδή το αντίθετο.
Όταν έγιναν οι ανατροπές στις χώρες της Αν. Ευρώπης έγιναν τόσο γρήγορα που δεν μπορούσες να παρατηρήσεις σε βάθος τις διαδοχικές φάσεις «περάσματος» από τον σοσιαλισμό στον καπιταλισμό. Διαδικασίες που είχαν γίνει σιωπηρά δεν βγήκαν αμέσως στην επιφάνεια για να καταλάβουν οι κομμουνιστές του κόσμου τι γίνεται. Έτσι σε πολλούς δημιουργήθηκε η αίσθηση της «κατάρρευσης» με όλες τις συνέπειες για το όραμα και τα ιδανικά τους.
Όμως οι εξελίξεις στη Κίνα, το Βιετνάμ και τελευταία στη Κούβα (και προσεχώς πολύ πιθανόν στη Β. Κορέα) και η πορεία προς τον καπιταλισμό, βλέπουμε να εκτυλίσσονται σε αργό ρυθμό και με πολλά «ριπλέι».
Έκθαμβοι βλέπουμε την εκκόλαψη του καπιταλισμού και της νέας αστικής τάξης μέσα στους οργανισμούς της εργατικής τάξης που υποτίθεται ότι δημιουργήθηκαν για να την αφανίσουν.
Έκθαμβοι βλέπουμε την εκκόλαψη του καπιταλισμού και της νέας αστικής τάξης μέσα στους οργανισμούς της εργατικής τάξης που υποτίθεται ότι δημιουργήθηκαν για να την αφανίσουν.
Η ευκολότερη ερμηνεία των ανατροπών του σοσιαλισμού είναι φυσικά η απόδοσή τους στον υποκειμενικό παράγοντα. Ανίκανοι και προδότες ηγέτες, πράκτορες που σκαρφάλωσαν στην κορυφή του κόμματος και του κράτους, κόμματα που «ξέχασαν» τις βασικές αρχές του σοσιαλισμού, στοιχεία του παρελθόντος, πληρωμένες οργανώσεις, χρήμα από το εξωτερικό που εξαγόραζε συνειδήσεις κλπ, κλπ αποτέλεσαν για κάποιους τις βασικές αιτίες. Φυσικά όλα αυτά δεν έλλειπαν.
Όμως, όλοι αυτοί από δεκαετίες ετοίμασαν την ανατροπή του σοσιαλισμού σαν η εργατική τάξη, ο σοσιαλισμός και οι οργανώσεις του να ήταν τόσο ανίκανες να υπερασπίσουν την εξουσία τους που να μπορεί ο οποιοσδήποτε σχεδιάσει την ανατροπή της να τη πραγματοποιήσει και μάλιστα χωρίς να ριχτεί τουφεκιά; Αυτά είναι ανήκουστα πράγματα. Τέτοια διαστροφή του ιστορικού υλισμού μάλλον δεν μπορεί να τη σηκώσει κανένας μαρξιστής.
Ωστόσο αν αυτές οι θεωρίες γινόταν στη αρχή πιστευτές μετέπειτα με τα παραδείγματα του Βιετνάμ και τώρα της Κούβας απλώς καταρρέουν. Θα ήταν μάλλον για γέλιο να ισχυρίζονταν κάποιος ότι το ΚΚ Βιετνάμ και το ΚΚ Κούβας τα κατέλαβαν πράκτορες και αναθεωρητικά στοιχεία, μετέτρεψαν τα ΚΚ σε αναθεωρητικά και συμβιβαστικά και οδηγούν τον σοσιαλισμό σε σταδιακή ανατροπή.
Στο Βιετνάμ και στην Κούβα όμως είχαμε ένα ακόμη ισχυρό στοιχείο αποδυνάμωσης των θεωριών περί πρακτόρων και προδοτών. Οι ηγέτες τους ούτε κατά διάνοια θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν προδότες. Αντίθετα είναι αναγνωρισμένοι ήρωες του κομμουνιστικού και επαναστατικού κινήματος.
Εξίσου γελοίο θα ήταν να πιστέψει κανείς τις διακηρύξεις ότι με τη παλινόρθωση του καπιταλισμού εν είδη ΝΕΠ, «θα σωθεί» η επανάσταση και ο σοσιαλισμός! Αυτά τα επιχειρήματα που πρωτοεξέθεσε το ΚΚ Κίνας και μετά ο Γκορμπατσόφ δεν πείθουν κανένα λόγω πλήρους αντίφασης με τη πραγματικότητα.
Εξετάζοντας με σύνεση και σφαιρικά όλες αυτές τις εξελίξεις που είναι πλέον σε όλους γνωστές με πολλές λεπτομέρειες, βάζουν μεγάλο θεωρητικό καθήκον στους παλιούς και νέους μαρξιστές για το τι έγινε και τι δεν πρέπει να ξαναγίνει.
Πρέπει πρώτα να απορρίψουμε τις υποκειμενικές θεωρίες και να ξαναβάλουμε στο κέντρο της συζήτησης το κόμμα της εργατικής τάξης, τον χαρακτήρα της εξουσίας της, τον σοσιαλισμό, τις παραγωγικές του σχέσεις, το νόμο της αξίας στο σοσιαλισμό, το εποικοδόμημα και τη σοσιαλιστική δημοκρατία.
Η Κούβα
Η Κούβα είναι μια κορυφαία περίπτωση που καλεί τους μαρξιστές να αναλάβουν την ευθύνη για να δουν «τι έφταιξε». Η κεκαλυμμένη αναγγελία επιστροφής στη αρχή σε ήπιο και «ελεγχόμενο» καπιταλισμό και σε συνέχεια κανείς δεν ξέρει σε ποια αγριότητά του μέσα από την επέλαση των καπιταλιστικών λύκων, δεν αφήνει καμία αμφιβολία για το αδιέξοδο του συστήματος. Καμία διέξοδο προς τον σοσιαλισμό, προς το μέλλον.
Όχι, δεν πρέπει να έχουμε την απαίτηση η Κούβα να αντισταθεί εκεί που δεν τα κατάφεραν η ΕΣΣΔ και η Κίνα. Η Κούβα απλά εφάρμοσε το δικό τους σύστημα ίσως με πολλές καινοτομίες σοσιαλιστικού χαρακτήρα αλλά στη ψυχή του ελλόχευε το αδιέξοδο. Μοιραία θα κατέληγε εδώ, χωρίς μάλιστα εξωτερική βοήθεια απαραίτητη για την απόκρουση της περικύκλωσης και την αντίστασή της μπροστά στο στόμα του λύκου.
Και τόσο που άντεξε πολύ ήταν και στον ηρωισμό των κομμουνιστών και του λαού της πρέπει να το χρεώσουμε.
Και τόσο που άντεξε πολύ ήταν και στον ηρωισμό των κομμουνιστών και του λαού της πρέπει να το χρεώσουμε.
Γι αυτό την τιμάμε, γι αυτό υπερασπίζουμε τον κουβανέζικο λαό και την επανάστασή του, γι αυτό θλιβόμαστε και γι αυτό μέχρι τώρα οι κριτικές στη «στροφή» είναι η βουβή σιωπή των κομμουνιστών. Σιωπή πόνου για το κύκνειο άσμα μιας ελπίδας χωρίς μέλλον.
Στο συνέδριο του ΚΚ Κούβας η ολομέλεια των 1.000 συνέδρων ψήφισε το πρόγραμμα το οποίο περιλαμβάνει 300 αλλαγές που αφορούν το άνοιγμα του ιδιωτικού τομέα, μειώσεις θέσεων εργασίας στον δημόσιο τομέα, περιορισμό των κρατικών επιδοτήσεων, μορφές αυτοδιαχείρισης στις επιχειρήσεις καθώς και αποκέντρωση του κρατικού μηχανισμού.
Διαβάζοντας καλά τη μαρξιστική πολιτική οικονομία πουθενά δεν θα βρούμε ανάγκη επιστροφής σε προηγούμενες παραγωγικές σχέσεις για να σώσουμε τις επόμενες αφού οι νέες έχουν εδραιωθεί. Στην Κούβα, στο Βιετνάμ, και στην Κίνα, παρατηρείται ακριβώς το αντίθετο. Όταν στην αρχή της εγκαθίδρυσης του σοσιαλισμού έπρεπε να διατηρηθούν και καπιταλιστικές σχέσεις στους τομείς που δεν ήταν δυνατόν να περάσουν με οικονομικά αποδοτικότερους όρους στο σοσιαλισμό (στην Κίνα επιχειρήθηκε αλλά σαρώθηκε από τη «Πολιτιστική Επανάσταση») όπως πχ κάποιες μεσαίες καπιταλιστικές επιχειρήσεις, η μικροεμπορευματοπαραγωγή, το μικρεμπόριο, οι μκροϋπηρεσίες, η οικοτεχνία κλπ, δεν διατηρήθηκαν για να απονεκρωθούν σιγά-σιγά με οικονομικούς όρους στο σοσιαλισμό. Αντίθετα όταν εξαφανίστηκαν οι όροι γι αυτές τις σχέσεις τα αδιέξοδα ήταν τόσα που το ΚΚ εξαναγκάσθηκε να τις επαναφέρει αντικαθιστώντας σοσιαλιστικές σχέσεις!
Χειρότερη και εκρηκτικότερη βόμβα στα θεμέλιά του συστήματος δεν θα μπορούσε να υπάρξει! Έτσι δεν πας μπροστά αλλά πίσω. Η Κούβα επανέρχεται στο 1960 με εντελώς αντίστροφους όρους και συσχετισμούς όμως από τότε. Η παλινόρθωση του καπιταλισμού που τότε θα ήταν αδιανόητη σήμερα είναι η προοπτική που εκτυλίσσεται μπροστά στα μάτια μας. Στον κόλπο Χιρόν θα καταπλεύσουν οι θαλαμηγοί των εμιγκρέδων και των παγκόσμιων μονοπωλιστών και οι νέοι μικροαστοί της Κούβας θα τους υποδεχτούν όχι με όπλα αλλά με λουλούδια και δώρο ολόκληρη την Κούβα!
Οι αντιπρόσωποι του συνεδρίου του ΚΚ Κούβας ενέκριναν στις 19/4/2011, την εισήγηση της ΚΕ που παρουσίασε ο Ραούλ Κάστρο καθώς και την απόφαση για τις «Κατευθύνσεις» όπου υπογραμμίζεται ότι «θα συνεχίσει να επικρατεί η βασισμένη στη σοσιαλιστική ιδιοκτησία στα βασικά μέσα παραγωγής οικονομία» και ότι «μόνο ο σοσιαλισμός μπορεί να υπερνικήσει τις δυσκολίες και να διατηρήσει τις κατακτήσεις της Επανάστασης».
Θα το πούμε ευθέως και ας πονάει: Η παλινόρθωση του καπιταλισμού έρχεται με τις ωραιότερες των προθέσεων.
Το σύστημα του σοσιαλισμού
Το όλο σύστημα των παραγωγικών σχέσεων και του εποικοδομήματος του σοσιαλισμού που εφαρμόστηκε στο αρχικό πρότυπο που σχεδιάστηκε στα χρόνια 1925-1930 τέθηκε σε εφαρμογή με το 1ο πεντάχρονο, ήταν η μήτρα όλων των μετέπειτα μορφών του σοσιαλισμού με μικρές παραλλαγές. Εκεί πρέπει να αναζητήσουμε τις αιτίες του αδιεξόδου του συστήματος και όχι στα πρόσωπα, στους ηγέτες, στους αναθεωρητές, στους δογματικούς κλπ. Εκείνη η αρχική μήτρα αδυνατούσε να παράξει το σύστημα του μέλλοντος και παρήγαγε ένα σύστημα εκτάκτων αναγκών που δεν ήταν ο σοσιαλισμός αλλά ο έκτακτος προπομπός του. Δυστυχώς μέχρι την ανατροπή, το σύστημα εκτάκτων αναγκών παρέμεινε με αποτέλεσμα να μην αποδεσμεύσει ποτέ τις δυνάμεις της εργατικής τάξης και του λαού μέσα σε ένα σύστημα «χίλιες φορές ανώτερο» από τον καπιταλισμό.
Να θυμίσω ότι ο σοσιαλιστικός «τρόπος παραγωγής» - μεταβατική μορφή με συνύπαρξη και άλλων τρόπων παραγωγής, ισχύς καπιταλιστικών και κομμουνιστικών οικονομικών αρχών όπως η αστική έννοια του Δικαίου και της ισότητας που προδιαγράφονταν στη βασική παραγωγική σχέση "αμοιβή ανάλογα με την απόδοση", και όχι "ανάλογα με τις ανάγκες" για να υπάρξει πραγματική και όχι νομική ισότητα και πραγματική ανισότητα - εμπεριέχει έναν κυρίαρχο δικτατορικό Νόμο – Κανόνα (δικτατορία του προλεταριάτου) που λέει ότι όλα τα μέσα παραγωγής ανήκουν στους δημιουργούς τους, δηλαδή στην εργατική τάξη και οι παραγωγικές δυνάμεις διευθύνονται από αυτήν. Για μικρο-παραγωγούς, ντόπιους καπιταλιστές, αυτοαπασχολούμενους, αγρότες κλπ ισχύουν εδικά μεταβατικά δίκαια που ορίζει η πολιτική εξουσία, όμως υπόκεινται στο Βασικό Νόμο του συστήματος μέχρι αφομοίωσης –απονέκρωσής τους με οικονομικούς όρους.
Τα κύρια μέσα παραγωγής, στο σοσιαλισμό, από τη φύση της ιδιοκτησίας τους δεν μπορούν να διευθύνονται από ατομικούς ιδιοκτήτες ή το κράτος, αλλά από τους κοινωνικούς ιδιοκτήτες τους (Εργατική Τάξη). Έτσι υλοποιείται η κοινωνικοποίησή τους. Αυτή η διεύθυνση μαζί και η συνολική διεύθυνση των παραγωγικών δυνάμεων όμως δεν μπορεί παρά να γίνει μόνο με συλλογικό τρόπο, δηλαδή μόνο με δημοκρατικό. Διαφορετικά είναι αδύνατο να γίνει διεύθυνση, θα γίνει χάος. Έτσι βγήκε και το αξίωμα «Ο σοσιαλισμός ή θα είναι δημοκρατικός ή δεν θα υπάρχει».
Δυστυχώς το μοντέλο που θεσπίστηκε στη γέννηση του σοσιαλισμού ταύτισε στην πράξη το κόμμα με τη τάξη και το κράτος με την ιδιοκτησία και την εξουσία της τάξης με αποτέλεσμα την πλήρη διαστρέβλωση. Η ταύτιση τάξης, κράτους, κόμματος, συνδικάτων, ταξικής εξουσίας και θεσμών, υπήρξε ο πρώτος όρος για την υπονόμευση του σοσιαλισμού από τα πρώτα στάδια εφαρμογής του μοντέλου αυτού που είδαμε στην ΕΣΣΔ. Μη ψάχνουμε τις αιτίες στο τελευταίο στάδιο ανατροπής και φυσικά στην Κούβα και στο Βιετνάμ, αλλά στο πρώτο γενεσιουργό.
Όταν η εργατική τάξη δεν μπορεί να πάρει στα χέρια της την πραγματική διεύθυνση της ιδιοκτησίας της, μοιραία γεννιούνται σωτήρες, παντογνώστες, ηγέτες κλπ που την αντικαθιστούν με αποτέλεσμα να αποδυναμώνεται η ταξική εξουσία απέναντι στην πολιτική εξουσία. Έτσι αντί να πετάξει έξω τους "σωτήρες" εκτόπισαν, σε βάθος χρόνου, οι "σωτήρες" την τάξη από την εξουσία της! Ενώ η πρώτη ορμή της οικοδόμησης του σοσιαλισμού έπρεπε να εισάγει την εργατική τάξη σε πλήρη έλεγχο της πολιτικής εξουσίας παρέμεινε ασθενής και όταν ωρίμασε το σύστημα οι ρωγμές του έγιναν πύλη εισόδου των ρεβιζιονιστών που αδυνατούσαν να βαθύνουν τον σοσιαλισμό και τις παραγωγικές σχέσεις του και διάλεξαν τις "μεταρρυθμίσεις" που οδήγησαν στον καπιταλισμό.
Η συζήτηση άνοιξε έστω και χωρίς να φαίνονται στον παγκόσμιο ορίζοντα κάποιες σπουδαίες θεωρητικές και πολιτικές θέσεις. Όπως όμως εκτυλίσσεται η κρίση του καπιταλισμού, η παραγωγή του νέου νεκροθάφτη του είναι εκ των ων ουκ άνευ αναγκαιότητα.
Αυτό είναι το πρόβλημα των απανταχού κομμουνιστών και μαρξιστών:
Μια μαρξιστική κριτική του παρελθόντος και το νέο οικοδόμημα, ο νέος σοσιαλισμός, η νέα ανάγνωση του μαρξισμού – λενινισμού για ένα κόμμα και ένα σύστημα που δεν θα οδηγεί στο τέλος σε παραγωγή νέας αστικής τάξης και παλινόρθωση του καπιταλισμού.
Μια μαρξιστική κριτική του παρελθόντος και το νέο οικοδόμημα, ο νέος σοσιαλισμός, η νέα ανάγνωση του μαρξισμού – λενινισμού για ένα κόμμα και ένα σύστημα που δεν θα οδηγεί στο τέλος σε παραγωγή νέας αστικής τάξης και παλινόρθωση του καπιταλισμού.
Η συζήτηση άνοιξε έστω και χωρίς να φαίνονται στον παγκόσμιο ορίζοντα κάποιες σπουδαίες θεωρητικές και πολιτικές θέσεις. Όπως όμως εκτυλίσσεται η κρίση του καπιταλισμού, η παραγωγή του νέου νεκροθάφτη του είναι εκ των ων ουκ άνευ αναγκαιότητα.
* Σημ. 2023: Η Κούβα αντέχει και διαψεύδει τους φόβους. Αντέχει ακόμη (2023) τον αποκλεισμό, την πίεση, τις δυσκολίες και δεν υπάρχει μέχρι στιγμής δείγμα υποχώρησης στις πιέσεις του ιμπεριαλισμού. Είναι άγνωστο πως λειτούργησαν οι μεταρρυθμίσεις και κατά πόσο έχουν υποσκάψει την ενότητα των Κουβανών στην υπεράσπιση της επανάστασης. Πρόκειται για ένα "θαύμα" που στηρίζεται ακριβώς στους ισχυρούς δεσμούς του λαού με την επανάστασή του που δεν διαβρώθηκαν όπως στις σοσιαλιστικές χώρες.
Σχετικά:
Τρίτη 28 Μαρτίου 2023
Εκλογές στην Κούβα 2023
http://aristeripolitiki.blogspot.com/2023/03/2023.html
VIII συνέδριο ΚΚ Κούβας: έγκριση της έκθεσης δράσης – Ο Miguel Díaz-Canel γραμματέας της ΚΕ
Κούβα. Πως λειτουργεί η δημοκρατία
http://aristeripolitiki.blogspot.com/2018/12/blog-post_25.html
Ψηφιακή τεχνολογία. Στην υπηρεσία ποιών;
Κεφ: 22. Η άρνηση της ηγεσίας του ΚΚΣΕ να εισάγει την ψηφιακή τεχνολογία στην κεντρική διεύθυνση της οικονομίας της ΕΣΣΔ και οι συνέπειες
Στην ουσία αντί να δοθεί έμφαση στην εντατικοποίηση της οικονομίας και στη μεγαλύτερη παραγωγή αξιών χρήσης (παραγωγή με μόνο μέτρο τις ανάγκες του λαού, με μετατροπή της εργασίας σε άμεσα κοινωνική) με νέες τεχνολογίες, κάτι που ήδη γινόταν, πλήρως ή εν μέρει, στους τομείς παιδείας, υγείας, κοινωνικής προστασίας, κατοικίας κ.α., πέρασαν στο αντίθετο άκρο: Στην έμφαση της παραγωγής εμπορευμάτων, στην εμπορευματική παραγωγή με την αυταπάτη περί αυτόματης λύσης των προβλημάτων (με «κίνητρο» το κυνήγι του επιμέρους επιχειρηματικού κέρδους και τον μηχανισμό της προσφοράς και ζήτησης) – δηλαδή αντί μπροστά προς τον κομμουνισμό, πίσω στη ΝΕΠ (...) Ήταν προδιαγραμμένο ότι με καπιταλιστικά όπλα ο σοσιαλισμός δεν μπορεί να κερδίσει τον καπιταλισμό. Το ακριβώς αντίθετο έπρεπε να γίνει αλλά επεκράτησε η αναθεωρητική του μαρξισμού τάση, με τα γνωστά αποτελέσματα..
http://aristeripolitiki.blogspot.com/2021/01/blog-post.html
Το σχόλιο του Αντρέα (1)
ΑπάντησηΔιαγραφήhttp://antrikos.wordpress.com/
Πολύ καλές οι επισημάνσεις για τη χρεοκοπία του σοσιαλιστικού μοντέλου σοβιετικού τύπου (και όχι του σοσιαλισμού).
Θα κάνω το ίδιο θεωρητικό διαλεκτικό "λάθος" με τον αναλυτή και θα μείνω και γω στο εποικοδόμημα:
1. Η μη λειτουργία πολλών εργατικών κομμάτων (μα το λένε κι οι Μ-Ε στο Μανιφέστο πως είναι δυνατή η λειτουργία πολλών κομμάτων αλλά κι ο ίδιος ο Λένιν στα κείμενα του 17-18) οδήγησε στην ένταξη στα ΚΚ των πιο βρόμικων και φίλαρχων στοιχείων της κοινωνίας, παρά το γεγονός ότι στην εποχή της επανάστασης δεν μπορεί να μιλήσει κανείς για φιλαρχία αλλά μόνο για θυσία.
2. Η αντιμαρξιστική λενινιστικού τύπου οργάνωση των ΚΚ και η μεταφορά του (αντι)δημοκρατικού συγκεντρωτισμού στην κοινωνική οργάνωση οδήγησε στη δημιουργία κομματικής κυβερνητικής και διαχειριστικής ελίτ, η οποία σε θεωρητικό επίπεδο φρονούσε ότι ο λαός είναι ανώριμος και σε πρακτικό σώρευε τον κοινωνικό πλούτο για τον εαυτό της. Το πρόβλημα προσπάθησαν να το λύσουν βιαίως ο Στάλιν με τις εκκαθαρίσεις κι Μάο με την Πολιτιστική, όμως απέτυχαν διότι η κοινωνική συμβίωση απαιτεί ενότητα και όχι διωγμό.
3. Και ο καλύτερος επαναστάτης όταν του δοθεί η ευκαιρία θα διαφθαρεί. Βλέπε Κούβα, βλ. Τσε που επέλεξε το αντίθετο, ήταν όμως μόνος του.
4. Η απόσειση της ευθύνης διακυβέρνσης της κοινωνίας από την εργατική τάξη και η ανάθεσή της στην κομματική ελίτ έφερε ένα νέου τύπου εκμεταλλευτικό καθεστώς διότι όποιος αναλαμβάνει την ευθύνη της παραγωγής και της διακυβέρνησης καρπώνεται και τον πλούτο της κοινωνίας. Και δυστυχώς, οι εργατικές τάξεις παρέδωσαν την ευθύνη στα ΚΚ που τη διαχειρίστηκαν προς όφελος του σκληρού πυρήνα τους από τον οποίο προέκυψαν τα νέα εκμεταλλευτικά στρώματα.
Το σχόλιο του Αντρέα (2)
ΑπάντησηΔιαγραφή5. Η διαχείριση των ατομικών ελευθεριών και της πληροφορίας ήταν ένα άλλος παράγοντας που οδήγησε στην διάσπαση της σχέσης εμπιστοσύνης των εργατικών τάξεων με τα ΚΚ. Τα πάντα γίνονταν μυστικά, διότι δεν υπήρχε εμπιστοσύνη προς το λαό. Π.χ., πριν από κάνα χρόνο καθαιρέθηκαν στελέχη του ΚΚ Κούβας, ο υπουργός εξωτερικών κ.ά. και το μόνο που ανακοίνωσε το ΚΚΚ ήταν ότι έκαναν την αυτοκριτική τους και παραιτήθηκαν. Το περιεχόμενο της αυτοκριτικής δεν το μάθαμε. Το Τσερνομπίλ το μάθαμε από τη Σουηδία. Την επιτυχή εκτόξευση πυραύλου στο διάστημα τη μάθαμε επειδή ήταν επιτυχής, είχαν αποτύχει περίπου 20 αποστολές μέχρι τότε. Αντιθέτως στο πυρήνα του ιμπεριαλισμού οι εκτοξεύσεις διαστημικόων πυραύλων ήταν δημόσιες, το ίδιο και οι αποτυχίες, τις οποίες εκμεταλλευόταν το καθεστώς για εθνική ενότητα.
Επιστρέφω λοιπόν και στη οικονομική βάση, μήπως και θεωρηθώ συνεπής μαρξιστής:
Όλα τα παραπάνω, δηλαδή ο μονοκοματισμός, ο (αντι)δημοκρατικός συγκεντρωτισμός, τα φίλτρα στην πληροφορηση (αν ήσουν ΚΕ ήξερες όσα ξέρουμε οι απλοί εργαζόμενοι στον καπιταλισμό, αν ήσουν ΠΓ ήξερες τα πάντα), η κομματική δημοσιογραφία, η απαγόρευση εξωκομματικών πολιτικών λειτουργιών, η πλήρης έλλειψη εμπιστοσύνης στη δράση του λαού ήταν αποτέλεσμα της θέλησης της μετεπαναστατικής ελίτ να δημιουργησει προνόμια και να τα διατηρήσει. Για όσο καιρό βολευόταν με το καβούκι των σοσιαλιστικών (μικροαστικών) σχέσεων παραγωγής, ήταν σε συμμαχία με την εργατική τάξη, στην οποία πετούσε μερικά ψίχουλα. Όταν το καβούκι ήταν πλέον ανεπαρκές διότι οι μικροαστοί εργατοπατέρες και ιθύνοντες μετατράπηκαν σε αστούς, αποτίναξαν και το καβούκι του σοσιαλισμού.
Το κακό σ' όλα αυτά είναι ότι οι εργατικές τάξεις των σοσιαλιστικών επαναστάσεων έχουν τεράστια ευθύνη επειδή άφησαν να τους πάρουν την ελευθερία, την πληροφορία, την πολιτική δραστηριότητα για ένα αμφίβολο κοινωνικό κράτος, που στο κάτω - κάτω το είχε κι ο ευρωπαϊκός καπιταλισμός μέχρι τις αρχές του 90 και ήταν και πιο φανταχτερό. Όταν εδώ έγινε χούντα, δεν μας ένοιαξε η παρανομία των κομμάτων και του ΚΚΕ. Συνέχισαν τη δραστηριότητά τους. Στις σοσιαλιστικές χώρες κάθε πολιτική δραστηριότητα σταμάτησε όχι επειδή κηρύχθηκε παράνομη (που κηρύχθηκε) αλλά διότι η ίδια η εργατική τάξη παρέδωσε αμαχητί τη δυνατότητά της αυτή στα ΚΚ.
ΚΑΛΗ ΕΠ-ΑΝΑΣΤΑΣΗ
Οι όροι και η ερμηνεία τους (1)
ΑπάντησηΔιαγραφήΑντρέα,
γενικά έχω μάθει να είμαι πολύ προσεκτικός με τους όρους. Πρόσεχε και εσύ. Δεν ξέρω πόσο μαρξιστής είμαι αλλά μερικά πράγματα θέλουν προσοχή. Πολλοί όροι όπως η διαλεκτική, ο υλισμός, η Δικτατορία του Προλεταριάτου, ο δημοκρατικός συγκεντρωτισμός κλπ έχουν εντελώς άλλο νόημα για τον μαρξιστή από την αστική ή ετυμολογική ερμηνεία τους.
Αν πχ κάποιος πει ότι η Δικτατορία του Προλεταριάτου (ΔτΠ) είναι δικτατορία και όχι δημοκρατία θα έσκαζα στα γέλια. Όποιος δεν ξέρει να ξεχωρίζει την ταξική εξουσία (ΔτΠ) από τη πολιτική διαχείρισή της (σοσιαλιστική δημοκρατία) είναι σίγουρο πως θα κάνει ότι κάνουν οι αστοί. Διδακτορία ίσον δικτατορία!!! Φυσικά οι αστοί ποτέ δεν θα παραδεχτούν ότι η αστική δημοκρατία υλοποιείται ακριβώς πάνω στην ταξική δικτατορία της αστικής τάξης και τα κόμματά της αυτήν και μόνο αυτή διαχειρίζονται. Μόνο που την έχουν για βιτρίνα αφού αποφασίζουν τα κεφάλαια τα οποία κατέχουν την ταξική εξουσία. Στη ΔτΠ αποφασίζουν οι εργαζόμενοι αυτοί δλδ που κατέχουν τη ταξική εξουσία. Και τη διαχειρίζονται με εκλογές, κόμματα, παρατάξεις, ομάδες κλπ όλες σοσιαλιστικές. Αυτό είναι το πρόβλημα που δεν λύθηκε στον σοσιαλισμό που ανατράπηκε.
Το ίδιο ισχύει και με τον δημοκρατικό συγκεντρωτισμό (ΔΣ). Η ετυμολογική ερμηνεία του μόνο καρικατούρα παράγει. Δεν μπορεί κατά τους αστούς να συνυπάρχουν δημοκρατία και συγκεντρωτισμός. Για τους μαρξιστές όμως που έχουν τη διαλεκτική του Μαρξ και όχι των αρχαίων (διάλογος) αυτή η ερμηνεία είναι αστειότητα. Και αυτό γιατί το ανώτερο στάδιο της δημοκρατικής λειτουργίας πριν η δημοκρατία απονεκρωθεί είναι η λειτουργία στη βάση του ΔΣ. Όλοι συζητάμε τα πάντα, ανταλλάσσουμε απόψεις, αποφασίζουμε με πλειοψηφία, πειθαρχούμε στην απόφαση και την εκτελούμε και οι αποφάσεις των ανωτέρων οργάνων είναι υποχρεωτικές για τα κατώτερα. Τι πιο φυσικό και δημοκρατικό αλλά και ανώτερο, τέλειο ίσως; Στη προκειμένη περίπτωση ανώτερα όργανα είναι πχ σε ένα κόμμα το Συνέδριο και κατώτερα όλα όσα προκύπτουν από αυτό από τις εκλογικές διαδικασίες του μέχρι τα «νομοθετικά» και εκτελεστικά όργανα που είναι η ΚΕ, το ΠΓ, ο ΓΓ. Όχι το ανάστροφο.
Οι όροι και η ερμηνεία τους (2)
ΑπάντησηΔιαγραφήΌταν το ΠΓ αποφασίζει κάτι στο πλαίσιο των αποφάσεων ανωτέρων του οργάνων για την εκτέλεση της απόφασης, όλα τα όργανα που λαμβάνουν την απόφαση εκτέλεσης την εκτελούν δεν τη γυρίζουν πίσω, δεν αμφισβητούν τις αποφάσεις των ανωτέρων οργάνων μέχρι το Συνέδριο. Στη προκειμένη περίπτωση τα όργανα που συμμετείχαν στο συνέριο και στη λήψη της απόφασης τώρα δέχονται την απόφαση ως εντολή εκτέλεσης. Είναι δυνατόν να αμφισβητήσουν την απόφασή τους; Ωστόσο πάντα υπάρχει περιθώριο ερμηνείας δευτερευουσών πλευρών της απόφασης ως προς την εκτέλεση και εκεί πράγματι πρέπει να υπάρχει δεύτερος διάλογος όταν οι καιροί το επιτρέπουν (θα σε βεβαιώσω ότι στη παρανομία συζητούσαμε αποφάσεις…) αλλά δεν μπορούν να ανατρέψουν την εκτέλεση αλλιώς θα γινόταν φαύλος κύκλος.
Πρέπει να καταλάβουμε τη διαφορά της απόφασης από την εκτέλεση και των οργάνων που αποφασίζουν και των οργάνων που εκτελούν. Ο συγκεντρωτισμός έγκειται στη εκτέλεση και ο δημοκρατισμός στην απόφαση. Μπορεί να γίνει διαφορετικά σε μια κοινωνία που θέλει να οικοδομηθεί δημοκρατικά; Μπορεί κανείς να υποδείξει άλλο τρόπο; Ας μη μπερδεύουμε τον ΔΣ με τη διαστρέβλωση που μας πέρασαν. Οι μαρξιστές δεν καταπίνουν τέτοια. Μη μπερδεύεσαι με τη ελευθερία των καπιταλιστών που δεν θέτουν τέτοιες αρχές γιατί θέλουν η κάθε απόφαση να μπορεί να ανατραπεί με βάση τη νέα δύναμη του κάθε κεφαλαίου που θα προκύψει στη διαδικασία και δήθεν θα θέλει ο λαός. Αν όμως εφαρμόσουν στον καπιταλισμό τέτοιες αρχές απλά θα είναι φασισμός αφού βεβαίως κανένας λαός δεν θα αποφασίζει αλλά απλά θα εκτελεί τις αποφάσεις ενός κονκλάβιου του κεφαλαίου.
Εγώ είπα κάτι σημαντικό. Όταν τέλειες αρχές πέφτουν σε μικρούς ώμους ενίοτε μετατρέπονται στο αντίθετό τους. Εννοούσα και τον ΔΣ, ως πολύ σπουδαίο πράγμα για να τον διαχειρίζονται σαλτιμπάγκοι… και δεν θα πετάξουμε τον ΔΣ ή τη ΔτΠ επειδή τα διαστρέβλωσαν κάποιοι.
Και κάτι για τον πολυκομματισμό. Όχι με αστική έννοια. Με μαρξιστική. Τη ΔτΠ μπορούν πράγματι να τη διαχειρίζονται με ελεύθερες εκλογές πολλά κόμματα της εργατική τάξης εξαιτίας των υπαρκτών αντιθέσεων της σοσ. κοινωνίας που πρέπει να λύσουν. Όχι όμως για να μπορούμε να γυρίσουμε στον καπιταλισμό και στην εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο. Μακριά από καπιταλιστικές ερμηνείες και σειρήνες πολυκομματισμού.
Ειλικρινά πιστεύω ότι ο συγγραφέας δεν έχει μελετήσει επαρκώς τις θεωρητικές διαμάχες στην ΕΣΣΔ τη δεκαετία του 20 σχετικά με την οικοδόμηση του σοσιαλισμού και εκεί οφείλεται η αμηχανία του. Καταρχήν, το πρώτο ζήτημα είναι τι ορίζουμε ως σοσιαλισμό. Ο σοσιαλισμός με βάση τη θεωρία του Μαρξ είναι το κατώτερο στάδιο του κομμουνισμού και όχι η κρατικοποίηση των μέσων παραγωγής. Ο σχεδιασμός σε μία χώρα αναγκαστικά είναι ατελής λόγω των επιδράσεων του καπιταλιστικού περίγυρου, με τον οποίο είναι υποχρεωμένη να συναλάσσεται. Εαν περιορίσει στο ελάχιστο τις συναλλαγές και εφαρμόσει πολιτική αυτάρκειας, αναγκαστικά θα δαπανά περισσότερους πόρους από τις προηγμένες καπιταιστικές χώρες για την παραγωγή προϊόντων στα οποία δεν έχει συγκριτικό πλεονέκτημα. Από τα παραπάνω θεωρώ ότι στη διαμάχη αν μπορεί να οικοδομηθεί σοσιαλισμός (με την έννοια του Μαρξ όχι με την έννιοα της κατάκτησης της πολιτικής εξουσίας και της έναρξης οικοδόμησης του σοσιαλισμού) σε μία μόνη χώρα είχε θεωρητικά άδικο ο Στάλιν και δίκιο ο Τρότσκι. (Θυμίζω ότι ο Λένιν και η πλειοψηφία των μπολσεβίκων θεωρούσαν διακιολογημένα ότι η επανάσταση στη Ρωσία ήταν καταδικασμένη μακροχρονίως αν δεν γινόταν επανάσταση στην Ευρώπη και όταν ηττήθηκαν οι επ[αναστάσεις στην Ευρώπη η προσπάθεια τους ήταν να αντέξουν ως το επόμενο επαναστατικό κύμα). Ο Στάλιν ως εκπρόσωπος της γραφειοκρατίας εφάρμοσε τυχοδιωκτική πολιτική: από το αφήστε τους κουλάκους (καπιταλιστές της υπαίθρου) να πλουτίσουν με την προσδοκία ότι θα ενσωματωθούν αρμονικά στο σοσιαλισμό, αναγκάστηκε όταν οι κουλάκοι έγιναν οικονομική δύναμη στην ύπαιθρο και έσυραν μαζί τους τους μεσαίους και φτωχούς αγρότες (λόγω του ότι οι εμπορευματικές σχέσεις τους επέτρεψαν να κυριαρχήσουν οικονομικά στο χωριό και να γίνουν η αναδυόμενη αστυκή τάξη) στον τυχοδιωκτισμό της κολλεκτιβοποίησης και της κατάργησης της ΝΕΠ.
ΑπάντησηΔιαγραφήΣτη διάρκεια της απόπειρας οικοδόμησης του σοσιασλιμού τα ανδυόμενα έμβρυα εγχώριας αστυκής τάξης είναι αδύναμα επειδή ο ατομικός πλούτος που έχουν συσσωρεύσει γραφειοκράτες δεν μπορεί να μετασχηματισθεί σε κεφάλαιο, αφού δεν έχουν ατομική ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής και είναι αναγκασμένοι να τον κρύβουν, να τον βγάζουν εκτός χώρας. Όμως αντλεί δύναμη από την στήριξη της διεθνούς αστυκής τάξης. Τα στρώματα αυτά σε όλες τις χώρες (ΕΣΣΔ, Κίνα κλπ.) υποστήριξαν παρά τους όρκους πίστης στον κομμουνισμό την πολιτική των μεταρρυθμισεων που δημιουγούσαν δυναμική παλινόρθωσης του καπιταλισμού. Απλώς η διαδικασία αυτή σε άλλες χώρες έγινε χωρίς αντίσταση και σε άλλες χώρες όπως η Γιουγκοσλαβία που υπήρχαν ισχυρές επαναστατικές μνήμες και το νέο καθεστώς εγκαταστάθηκε με επανάσταση και όχι από την επέλαση του κόκκινου στρατού όπως π.χ. σε Βουλγαρία η παλινόρθωση συνοδεύτηκε από πολέμους και σε έλλες χώρες με ακόμα πιο ισχυρή επαναστατική παράδοση η παλινόρθωση προωθείται με πιο αργούς ρυθμούς. Αλλά ασχέτως των μορφών, η διαδικασία είναι η ίδια.
Ανώνυμε (1)
ΑπάντησηΔιαγραφήπροσπαθώ να καταλάβω το σχόλιο και το τι κατάλαβες από την ανάρτηση. Δεν βλέπω και πολλές διαφωνίες γι αυτό δεν καταλαβαίνω…
Θα πω κάτι για τον μαρξισμό. Δεν τον κατάλαβα ποτέ ως τσιτάτα άρα δεν θα είχα κανένα πρόβλημα σε ότι από αυτά που έθεσε ο Μαρξ να αλλάξουν με νεότερα αρκεί να είναι παράγωγα της διαλεκτικής σκέψης, δηλαδή μαρξισμός. Το λέω γιατί το κριτήριό μου δεν είναι τι είπε ο Μαρξ αλλά τι στέκεται πραγματικά σύμφωνα με της νομοτέλειες ανάπτυξης ενός νέου συστήματος όπως ο σοσιαλισμός. Όμως δεν τίθεται εδώ τέτοιο θέμα.
Ένα δεύτερο. Κριτικάρεις το πιο βασικό σημείο στο οποίο όμως συμφωνούμε. Στην μετατροπή μιας έκτακτης κατάστασης με το κράτος στη θέση της κοινωνίας και της τάξης σε μόνιμη κατάσταση ή ακόμη χειρότερα σε σοσιαλισμό. Που κάνω λάθος;
Τώρα οι θεωρίες περί «μιας μόνο χώρας» ή γενικής επανάστασης τι να πω, δηλαδή ο Λένιν το 1940 θα έλεγε «Α, αφού δεν έγινε επανάσταση παντού παραιτούμαστε»; Η ιστορία ποτέ δεν αντιγράφει τη θεωρία.
Περί δικαίου Στάλιν ή Τρότσκι ας μην αρχίσουμε τη παρελθονοτολογία έχουμε πολύ σοβαρότερα προβλήματα. Η αντίληψη ότι αν δεν λύσουμε εκείνες τις διαφορές δεν θα προχωρήσουμε δεν με βρίσκει σύμφωνο. Πρέπει να τους λάβουμε υπόψη αλλά τώρα εμείς θα αποφασίσουμε και εμείς θα κριθούμε.
Ανώνυμε (2)
ΑπάντησηΔιαγραφήΛες: «Ο σοσιαλισμός με βάση τη θεωρία του Μαρξ είναι το κατώτερο στάδιο του κομμουνισμού και όχι η κρατικοποίηση των μέσων παραγωγής». Δεν φαίνεται αυτό το ίδιο από τη φράση μου «ο σοσιαλιστικός «τρόπος παραγωγής» (μεταβατική μορφή μεικτού συστήματος καπιταλιστικών και κομμουνιστικών οικονομικών αρχών προς τον κομμουνιστικό τρόπο παραγωγής) εμπεριέχει έναν δικτατορικό Νόμο – Κανόνα (δικτατορία του προλεταριάτου) που λέει ότι όλα τα μέσα παραγωγής ανήκουν στους δημιουργούς τους, δηλαδή στην εργατική τάξη και οι παραγωγικές δυνάμεις διευθύνονται από αυτήν». Δε γίνεται κατανοητό ότι το ίδιο λέμε; Αν θέλεις ανάλυση γίνεται σε 1 ή 100 σελίδες αλλά δεν θα αλλάξει το νόημα.
Λες: «Ο σχεδιασμός σε μία χώρα αναγκαστικά είναι ατελής λόγω των επιδράσεων του καπιταλιστικού περίγυρου, με τον οποίο είναι υποχρεωμένη να συναλλάσσεται». Αν είναι δυνατόν να μη παραδεχόμαστε τα αυτονόητα.
Δεν προσφέρουν πολλά ούτε η ανάλυση του Στάλιν για τους κουλάκους ούτε με ποιόν αστυνομικό τρόπο θα βρούμε πως ο αστισμός παράγονταν στο εσωτερικό των ΚΚ με χρηματοδοτήσεις ή όχι και σε κάποια φάση έκανε την ανατροπή. Αυτό δεν ανατρέπει καθόλου το ότι το σύστημα τα παρήγαγε. Αν οι παραγωγικές σχέσεις που εφαρμόστηκαν ήταν σοσιαλιστικές και το εποικοδόμημα πραγματικά σοσιαλιστικό δεν υπήρχε περίπτωση να παραχθούν. Τι νόημα έχουν αυτές οι λεπτομέρειες που θα δικαιώσουν τελικά αυτούς που λένε ότι οι άνθρωποι φταίνε και όχι το σύστημα που εφαρμόστηκε. Αν είναι δυνατόν να μιλάμε ακόμη για τον υποκειμενικό παράγοντα και πως με το ίδιο σύστημα οι καλοί κομμουνιστές θα τα έκανα όλα τέλεια! Φούμαρα!
Άλλωστε στο σχόλιό σου μένει κενό για τους ηγέτες της Κούβας και του Βιετνάμ. Ήταν και αυτοί φυτευτοί όπως τη Βουλγαρίας (μάλλον έχει άγνοια από το επαναστατικό κίνημα στη Βουλγαρία) ή έκρυβαν λεφτά στο εξωτερικό (!!!) για να τα νομιμοποιήσουν ή «υποστήριξαν παρά τους όρκους πίστης στον κομμουνισμό την πολιτική των μεταρρυθμίσεων που δημιουργούσαν δυναμική παλινόρθωσης του καπιταλισμού»;
Στο σχόλιο βλέπω σωστές παρατηρήσεις που κάνω και εγώ εδώ ή σε άλλες αναρτήσεις. Όμως στο βασικό μέρος της κριτικής μου στη δεκαετία του ΄20 επιμένω. Το πρόβλημα ήταν στο τι τέθηκε σε εφαρμογή και παράμεινε αναλλοίωτο μέχρι τη πτώση. Έχει εκδοθεί και βιβλίο για τις διαμάχες της δεκαετίες του ΄20 για τη πολιτική οικονομία αλλά δεν με βοήθησε. Σήμερα έχουμε πιο καθαρό μυαλό.
Επίτηδες αναφέρθηκα στο διαλεκτικό «σφάλμα» ως τέτοιο, επειδή ακριβώς δεν είναι σφάλμα αλλά ορθή αντιμετώπιση έναντι της μηχανιστικής ερμηνείας του μαρξισμού από τους δογματικούς κομμουνιστές, που δεν μπορούν να δουν ότι το θεσμικό εποικοδόμημα μπορεί να ανατρέψει την οικονομική βάση.
ΑπάντησηΔιαγραφήΔυστυχώς οι περισσότεροι μαρξιστές είναι θιασώτες της λενινιστικής οργανωτικής δομής του (αντι)δημοκρατικού συγκεντρωτισμού και το σύνολο της κριτικής τους περιορίζεται στο γεγονός ότι ο κυρίαρχος κομματικός φορέας (ΚΚΕ, ΚΚΣΕ κλπ.) δεν εφάρμοσε σωστά τη δομή αυτή, η οποία τίθεται εκτός κριτικής.
Η δομή του (αντι)δημοκρατικού συγκεντρωτισμού ήταν αναγκαία για τη Ρωσία των αρχών του 20ού αιώνα, ούτε καν για τη Γερμανία ή τη Γαλλία, άλλωστε ο ίδιος ο Μαρξ αλλά και σύγχρονοι επαναστάτες με το Λένιν, οι οποίοι μάλιστα είναι ήρωες του παγκόσμιου κινήματος, όπως ο Λίμπκνεχτ και η Λούξεμπουργκ δεν επεδίωξαν να εφαρμοστεί ποτέ αυτή τη δομή στα κόμματά τους. Για τη Ρωσία ήταν δικαιολογημένη αυτή η δομή, δεδομένου ότι η ΚΕ ήταν εξόριστη μεταξύ Λονδίνου και Ελβετίας, τα εσωτερικά στελέχη μπαινοέβγαιναν στις φυλακές, η Οχράνα είχε παντού χαφιέδες και έπρεπε να υπάρχει έλεγχος της κομματικής δραστηριότητας. Με δυο λόγια η οργανωτική δομή του (αντι)δημοκρατικού συγκεντρωτισμού είναι δικαιολογημένη για έκτακτες καταστάσεις αλλά όχι για την ομαλή κομματική και κοινωνική ζωή, στις οποίες τελικά επιβλήθηκε ως θέσφατο. Μάλιστα, ο (αντι)δημοκρατικός συγκεντρωτισμός του Λένιν, όπως τον εκθέτει στο «Τι να κάνουμε» ήταν ακόμη πιο σκληρός απ’ αυτόν που έχουμε συνηθίσει, καθώς προέβλεπε το διορισμό των μελών του γραφείου της ΚΟΒ από την ΚΕ! Ευτυχώς οι απόψεις του Λένιν δεν επικράτησαν και εφαρμόστηκε ένα πιο λάιτ σύστημα μέχρι την Επανάσταση, όπου ο καθένας μπορούσε να γράφει οποτεδήποτε στον κομματικό τύπο, επιτρεπόταν η λειτουργία τάσεων (φράξιες) κλπ. και αυτή ακριβώς η δομή ήταν που οδήγησε στην Επανάσταση.
Αυτή, λοιπόν, η έκτακτη οργανωτική δομή του συγκεντρωτισμού που πέρασε στο ΚΚ και ακόμη χειρότερα και στην ίδια τη σοσιαλιστική κοινωνία, δεν είναι παρά μια αντιγραφή της αστικής οργανωτικής δομής του Κοινοβουλίου, κατά την οποία η ψήφος των ολίγων (150+1 στην Ελλάδα) δεσμεύει ολόκληρη την κοινωνία. Ο δημοκρατικός συγκεντρωτισμός λοιπόν, δεν είναι παρά η αστική επιρροή στο εργατική κίνημα, η οργανωτική έκφραση του οπορτουνισμού. Είναι η θεσμική αιτία από την οποία δημιουργείται η κομματική & διοικητική ελίτ, είναι η αιτία που μετατρέπει τη δικτατορία του Προλεταριάτου σε δικτατορία επί του Προλεταριάτου, είναι η δομή που μπορούν να εκμεταλλευτούν τα αστικά στοιχεία για να ιδιοποιηθούν ξένη εργασία.
Το παραμύθι ότι ο (αντι)δημοκρατικός συγκεντρωτισμός αποτελεί την τέλεια δημοκρατία το ακούω από τα γεννοφάσκια μου και είναι και ο λόγος που δεν είμαι ενταγμένος κομματικά αν και έχω έντονη πολιτική δραστηριότητα. Ο (αντι)δημοκρατικός συγκεντρωτισμός σκλαβώνει την ίδια την κοινωνία διότι πολύ απλά απαγορεύει την ανατροπή της ειλημμένης απόφασης των ανώτερης δομής, π.χ. της ΚΕ ή του Ανώτατου Σοβιέτ, απαγορεύει την οριζόντια επικοινωνία και έτσι ενισχύει τη γραφειοκρατία. Αυτός ο ασφυκτικός έλεγχος της κοινωνίας από τις θεσμικές της δομές οδηγεί στην απολυταρχία και τον ολοκληρωτισμό. Έναν τέτοιο σοσιαλισμό, που θα θέλει να ελέγχει την πολιτική μου δραστηριότητα και τον ιδιωτικό μου βίο ειλικρινά δεν τον θέλω διότι είναι θνησιγενής και φασιστικός.
http://antrikos.wordpress.com/
Ανώνυμε (ΙΙΙ),
ΑπάντησηΔιαγραφήΑν έτσι όπως λες αντιλαμβανόμαστε τον δημοκρατικό συγκεντρωτισμό (ΔΣ) τότε σίγουρα δεν πρέπει να αφορά ένα εργατικό κόμμα. Είναι για μικροαστικά κόμματα της αστικής τάξης όπως πχ του ΜΠΑΑΘ.
Είπα και πιο πάνω και στον Αντρέα ότι πρέπει να έχουμε προσοχή στους όρους. Είναι ο ΔΣ αυτός που είδαμε; Σήμερα οι περισσότεροι τον κατανοούν μόνο ως συγκεντρωτισμό. Δηλαδή να αποφασιζει το ΠΓ ή άντε και η ΚΕ και όλοι ασυζητητί να εκτελούν. Αντίρρηση δεν χωρά. Άλλη άποψη επίσης. Μόνο εκτελείς και δεν μιλάς! Τα ανώτερα όργανα είναι το ΠΓ και η ΚΕ. Όχι το συνέδριο που τύποις υπάρχει.
Ποτέ δεν τον κατανόησα έτσι. Και δεν ήταν έτσι. Ούτε τον διδάχτηκα έτσι. Είπα απλά ότι αυτή η διαστρέβλωση προήλθε γιατί η βάση ήταν λαθεμένη και φυσικά γιατί μια σπουδαία λειτουργία έπεσε σε πολύ μικρές πλάτες. Αν οι πλάτες του Λένιν σήκωναν τη δημοκρατία και τον συγκεντρωτισμό σε μια διαλεκτική σύνθεση δες τι έγινε μετά και βγάλε συμπέρασμα. Αλλά το ζήτημα δεν είναι να περιμένουμε τον «καλό» ηγέτη που θα τηρήσει τον ΔΣ. Καήκαμε αν κρεμαστούμε στον ηγέτη. Καλό εργατικό κόμμα θέλουμε που θα βγάλει τον καλό ηγέτη. Μοιραία δηλαδή βαθύτερο ήταν το λάθος.
Έτσι από την αδυναμία μας καταλήγουμε να πετάμε τον ΔΣ σαν αντιδημοκρατικό. Καλύτερα να ξαναδούμε που χάθηκε η δημοκρατία του και μετά εντάξει αν δεν κάνει στη θέση του ΔΣ να βάλουμε… τι να βάλουμε;;; τον αστικό πλουραλισμό; Δεν έχω απάντηση αφού ξέρω καλά τι εκφράζει ο αστικός πλουραλισμός και δημοκρατισμός. Τη «δημοκρατία» των κεφαλαίων. Όταν δεν λειτουργεί αυτό το αντικαθιστούν με φασισμό. Γιατί παρά τα επιφαινόμενα στον καπιταλισμό μόνο συγκεντρωτισμός διαφόρων μορφών εφαρμόζεται. Δικαιώματα και κατακτήσεις της εργατικής τάξης υπάρχουν μόνο εν όσο μπορεί αυτή να τις υπερασπίσει.
Ανώνυμε (ΙΙΙΙ),
ΑπάντησηΔιαγραφήΚλείνοντας επαναφέρω διευκρινιστικά αυτά που επεσήμανα και στον Αντρέα.
Στον ΔΣ κατά τη διαδικασία της απόφασης (δημοκρατισμός) τα ανώτερα όργανα είναι το συνέδριο, οι συνδιασκέψεις των οργανώσεων κλπ και κατώτερα είναι τα όργανα που εκλέγουν, η ΚΕ, το ΠΓ, η ΓΓ τα Γραφεία Περιοχής κλπ. Κατά τη διαδικασία της εκτέλεσης τα ανώτερα όργανα διαρθρώνονται διαφορετικά. Η ΚΕ αποφασίζει στα πλαίσια των αποφάσεων του συνεδρίου να εκτελέσει τις αποφάσεις και να διαχειριστεί όλα τα θέματα μεταξύ συνεδρίων. Αποφασίζει για αυτά τα θέματα δημοκρατικά και εκτελεί συγκεντρωτικά. Αυτό επαναλαμβάνεται για όλα τα κατώτερα όργανα. Για τις εντολές της ΚΕ κατώτερα όργανα είναι το ΠΓ και όλες οι οργανώσεις που εκτελούν. Οι οργανώσεις που εκτελούν στα πλαίσια των εντολών διαχειρίζονται τις δικές τους υποθέσεις αποφασίζουν δημοκρατικά και εκτελούν συγκεντρωτικά αλλά δεν ανατρέπουν τις αποφάσεις των ανωτέρων οργάνων, δηλαδή δεν λένε εμείς αποφασίζουμε αντίθετα!!! Δεν υπάρχει λόγος να συνεχίσω την ανάλυση νομίζω γίνομαι κατανοητός.
Σημαντικό ζήτημα είναι η μεταφορά τέτοιων αρχών και απόψεων από ένα κόμμα σε επίπεδο σοσιαλιστικής κοινωνίας που έχει σημαντικές αντιθέσεις. Γιατί όταν αντί για μονοκομματισμό θα έχεις διαφορετικές οργανώσεις και κόμματα της εργατικής τάξης, αλλά και άλλα στρώματα πως θα εφαρμοστεί; Αυτό θέλει πολύ συζήτηση.Ας μη μπερδεύουμε όμως ένα κόμμα με μια κοινωνία ή τάξη.
Καλή η συζήτηση αυτή αλλά δυστυχώς δεν γίνεται με ευρύτητα. Δεν αφήνονται πολλές δημιουργικές δυνάμεις της Αριστεράς να εκφραστούν στη καρδιά του ΔΣ για να δούμε επί τέλους τι είναι στην ουσία και αν δεν μπορούμε να τον εφαρμόσουμε το τι να κάνουμε.
Ευχαριστώ για τη σπουδαία παρέμβαση
I)
ΑπάντησηΔιαγραφήΜε το άρθρο προσπάθησα να δείξω ότι η θεωρία του διαλεκτικού υλισμού ερμηνεύει τις εξελίξεις και δε δικαιολογείται ούτε αφωνία ούτε αμηχανία, αλλά εμβριθέστερη μελέτη των αντιπαραθέσεων σχετικά με την απόπειρα οικοδόμησης του σοσιαλισμού.
Το έγραψα επειδή όπως ανέφερα πριν η μελέτη των θεωρητικών συγκρούσεων στην ΕΣΣΔ τη δεκαετία του 1920 δε δικαιολογεί αμηχανία.
Επειδή μάλλον δεν έγινα αντιληπτός θα προσπαθήσω να ξεδιαλύνω κάποια σημεία:
«Τώρα οι θεωρίες περί «μιας μόνο χώρας» ή γενικής επανάστασης τι να πω, δηλαδή ο Λένιν το 1940 θα έλεγε «Α, αφού δεν έγινε επανάσταση παντού παραιτούμαστε»; Η ιστορία ποτέ δεν αντιγράφει τη θεωρία.
Το παραπάνω σχόλιο δείχνει μη κατανόηση των βασικών διαφορών και των συνεπειών τους.
Η άποψη του Στάλιν υποστήριζε ότι εφόσον ο σοσιαλισμός (που το 1936 ολοκληρώθηκε κατ΄αυτόν στην ΕΣΣΔ με τη συντριβή των εκμεταλλευτριών τάξεων)αναπτύσσει τις παραγωγικές δυνάμεις ταχύτερα από τον καπιταλισμό, η ΕΣΣΔ εαν δε συμβεί στρατιωτική επέμβαση θα ξεπεράσει τις ανεπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες ύστερα από την υλοποίηση μερικών 5ετών πλάνων. Αυτή η θεωρία θα έστεκε επιστημονικά αν υπήρχαν μία απομονωμένη καπιταλιστική και μία απομονωμένη σοσιαλιστική χώρα. Δε λαμβάνει καθόλου το παγκόσμιο εμπόριο και τον ατελή σχεδιασμό λόγω της επίδρασης των παγκόσμιων τιμών. Με βάση αυτή η ΚΔ και τα ΚΚ διεθνώς είχαν κύριο καθήκον να υπερασπίσει την ΕΣΣΔ από καπιταλιστική εισβολή. Η διεθνιστική άποψη ήταν εναντίον του φαταλισμού και του βολονταρισμού. Δεν οδηγούσε σε παραίτηση, αλλά στην κατανόηση ότι η καλύτερη άμυνα για την ΕΣΣΔ είναι η επιτυχία των επαναστατικών κινημάτων διεθνώς και άρα τα μέλη της ΚΔ πρέπει να προσπαθούν να καταλάβουν την εξουσία στις χώρες τους και όχι να προσαρμόζουν την πολιτική τους στις εκάστοτε κινήσεις της σοβιετικής γραφειοκρατίας και κατανοούσε ότι αν για μεγάλο χρονικό διάστημα αποτύχει η κοινωνική επανάσταση στα ανεπτυγμένα καπιταλιστικά, θα ενισχυθεί η αναδυόμενη αστυκή τάξη και θα παλινορθωθεί ο καπιταλισμός και στις μεταβατικές κοινωνίες. (Εννοείται ότι στην Κούβα η σωστή στάση των κομμουνιστών είναι το αίτημα για εργατική δημοκρατία, για δημοκρατικό σχεδιασμό, για αποφασιτικό ρόλο των συμβουλίων εργατών στα οποία πρέπει να θέτουν υποψηφιότητα και άτομα που δεν έχουν την έγκριση του κόμματος, να μην υπάρχει το πολιτικό μονοπώλιο του ΚΚ και ως προς τα οικονομικά μέτρα να τεθεί φραγμός στη δράση των νόμων της αγοράς, να διατηρηθεί ο σχεδιασμός και η κρατική ιδιοκτησία στους σημντικώτερους τομείς και μέσα παραγωγής, να διατηρηθεί το μονοπώλιο του εξωτερικού εμπορίου και άλλα μέτρα ώστε να περιοριστεί η δυναμική καπιταλιστικής παλινόρθωσης που έχει η επανεισαγωγή της ΝΕΠ).
II)Στο μεσοδιάστημα, επειδή κατανοούσε ότι η σημαντικώτερη υπεράσπιση της απόπειρας οικοδόμησης του σοσιαλισμού ήταν η υποστήριξη του εγχώριου και διεθνούς προλεταριάτου, έδινε σημασία στη διατήρηση της εργατοαγροτικής συμμαχίας ώστε να μην υπάρχουν στρώματα που θα υποστήριχαν στρατιωτική ιμπεριαλιστική επέμβαση και στην οικοδόμηση εργατικής δημοκρατίας, της δημοκρατίας στο εσωτερικό του ΚΚΣΕ ώστε η εργατική τάξη της ΕΣΣΔ να μαθαίνει από την πείρα της και να μην δικαιώνεται η αστυκή προπαγάνδα περί ανελεύθερου ολοκληρωτικού καθεστώτος.
ΑπάντησηΔιαγραφήΤα όσα έγραψα για αναδυόμενη αστυκή τάξη δεν είναι ούτε θεωρίες συνωμοσιολογίας ούτε αστυνομικός τρόπος. Απλά, αν και δεν υπήρχαν επισήμως τάξεις, λόγω των ανισοτήτων έγινε εφικτός ο θησαυρισμός και η συγκέντρωση πλούτου στα χέρια ιδιωτών. Τα στρώματα που θα ωφελούνταν από την καπιταλιστική παλινόρθωση και που είχαν την υποστήριξη της διεθνούς αστυκής τάξης μπόρεσαν αφού απέκτησαν πολιτική εκπροσώπηση να επικρατήσουν.
Όλα τα παραπάνω δεν δείχνουν ότι «οι άνθρωποι φταίνε και όχι το σύστημα που εφαρμόστηκε. Αν είναι δυνατόν να μιλάμε ακόμη για τον υποκειμενικό παράγοντα και πως με το ίδιο σύστημα οι καλοί κομμουνιστές θα τα έκανα όλα τέλεια» αλλά ότι η εξέλιξη της απόπειρας οικοδόμησης του σοσιαλισμού ήταν αποτέλεσμα της ταξικής πάλης σε εθνικό και διεθνές επίπεδο.
Η πρόταση «Αν οι παραγωγικές σχέσεις που εφαρμόστηκαν ήταν σοσιαλιστικές και το εποικοδόμημα πραγματικά σοσιαλιστικό δεν υπήρχε περίπτωση να παραχθούν.» κατά τη γνώμη μου είναι εσφαλμένη διότι κάθε κοινωνία που προσπαθεί να οικοδομήσει το σοσιαλισμό και έχει με κοινωνική επανάσταση ανατρέψει τον καπιταλισμό, αναγκαστικά έχει στις σχέσεις παραγωγής και στο εποικοδόμημα στοιχεία της παλιάς κοινωνίας για όλη τη μεταβατική περίοδο. Τι είδους σχέσεις θα αναπτυχθούν στην παραγωγική διαδικασία στα εργοστάσια σε μία χώρα που βγαίνει από τον εμφύλιο με την εργατική τάξη αποδεκατισμένη και σημαντικό μέρος της πρωτοπορίας της εξοντωμένο? Μπορεί ο νόμος της αξίας να καταργηθεί με διοικητικές αποφάσεις? Τα παραπάνω ισχύουν και για την Κούβα και για το Βιετνάμ.
III)
ΑπάντησηΔιαγραφήΌσο για το δημοκρτικό συγκεντρωτισμό (αν και ξεφεύγουμε από το θέμα) ας σημειωθεί ότι α)το μπολσεβίκικο κόμμα είχε εσωκομματική δημοκρατία ακόμα και σε περίοδο πολέμου ανώτερη από αυτή αστυκών κομμάων σε περίοδο ειρήνης (π.χ. στάση Κάμενεφ παραμονές Οκτωβριανής επανάστασης, τριχοτόμηση του κόμματος σχετικά με τη σύναψη συμφωνίας στο Μπρεστ Λιτόφσκ). Επομένως η κριτική του Ο αντρίκου «Ο (αντι)δημοκρατικός συγκεντρωτισμός σκλαβώνει την ίδια την κοινωνία διότι πολύ απλά απαγορεύει την ανατροπή της ειλημμένης απόφασης των ανώτερης δομής, π.χ. της ΚΕ ή του Ανώτατου Σοβιέτ, απαγορεύει την οριζόντια επικοινωνία και έτσι ενισχύει τη γραφειοκρατία» διαψεύστηκε από την ιστορία του ΚΚΣΕ μέχρι το 1921. Να θυμίσω ότι όταν ο Λένιν γύρισε από την εξορία με τις θέσεις του Απρίλη κριτίκαρε την στάση της ΚΕ που υποστήριζε κριτικά την κυβέρνηση Κερένσκι [δηλαδή ανατράπηκε ειλημένη απόφαση ανώτερης δομής]. Παρά τα όσα γράφει περί μη οριζόντιας επικοινωνίας, τα μέλη του κόμματος μάθαιναν και από τον κομματικό τύπο τις διαφορές μεταξύ των αντιτιθέμενων πλατφορμών. Οπότε η άποψη ότι ο τρόπος λειτουργίας του μπολσεβίκικου κόμματος ....είναι παρά μια αντιγραφή της αστικής οργανωτικής δομής του Κοινοβουλίου, κατά την οποία η ψήφος των ολίγων (150+1 στην Ελλάδα) δεσμεύει ολόκληρη την κοινωνία.... διαψεύστηκε από την ιστορική εμπειρία.
Τέλος σχετικά με την πρόταση «Είναι η θεσμική αιτία από την οποία δημιουργείται η κομματική & διοικητική ελίτ, είναι η αιτία που μετατρέπει τη δικτατορία του Προλεταριάτου σε δικτατορία επί του Προλεταριάτου, είναι η δομή που μπορούν να εκμεταλλευτούν τα αστικά στοιχεία για να ιδιοποιηθούν ξένη εργασία.» έχω την απορία ποιά τάξη ασκούσε δικτατορία (με την μαρξική έννοια) επί του προλεταριάτου (διότι ούτε οι γραφειοκράτες, ούτε ειδικοί όπως οι μηχανικοί, ούτε οι διευθυντές εργοστασίων μπορούν να θεωρηθούν τάξη αν και είχαν εισοδήματα πολλαπλάσια από το μέσο εργαζόμενο). Από τα τέλη της δεκαετίας του 1920 η μορφή οργάνωσης του ΚΚΣΕ δεν ήταν δημοκρατικός συγκεντρωτισμός αλλά γραφειοκρατικός συγκεντρωτισμός: τα μέλη όφειλαν τυφλή υποταγή στις αποφάσεις των κομματικών συνεδρίων, οι απόψεις της εσωκομματικής αντιπολίτευσης δεν δημοσιεύονταν στα κομματικά έντυπα, οι διαφωνούντες...
Ανώνυμε,
ΑπάντησηΔιαγραφήΧάρηκα με τις διευκρινήσεις σου. Πολύ καλές. Μικρές είναι στη πραγματικότητα οι διαφορές μας. Δεν τις επαναφέρω γιατί είναι σε γενικό διάλογο και όταν δεν υπάρχει κακή πρόθεση κάποια στιγμή θα επικρατήσει η σωστότερη.
Κάποια σημεία εσύ δεν τα κατάλαβες διαλεκτικά ή εγώ δεν τα έδωσα σωστά. Σε κάποιες φάσεις οι εξωτερικοί παράγοντες για την εμφάνιση των νομοτελειών ενός συστήματος γίνονται καθοριστικοί αλλά μόνο σε κάποιες φάσεις όχι πάντα. Το κύριο είναι πάντα οι εσωτερικοί νόμοι και η διαλεκτική των εσωτερικών αντιθέσεων. Στη βάση αυτή έκανα αρκετές παρατηρήσεις για το «Σύστημα».
Όλοι ξέρουμε την μεικτή κατάσταση των μεταβατικών συστημάτων και φάσεων. Και εκεί όμως λειτουργούν οι νομοτέλειες πολλές από τις οποίες παραβιάστηκαν με τρόπο καταστροφικό.
Η συζήτηση παραπέμπει περισσότερο σε γενική συζήτηση για τον σοσιαλισμό με στόχο να αποτιμηθούν τα λάθη και να μην επαναληφθούν και φυσικά ελάχιστα ενδιαφέρει η ακρίβεια μιας ιστοριολογικής καταγραφής. Έτσι εκείνο που πρέπει να μας μείνει για το επόμενο βήμα είναι η πολιτική εκτίμηση ως νέος πλούτος στη συνολική πορεία του κομμουνιστικού – μαρξιστικού κινήματος. Και η Κούβα είναι ένα ακόμη εργαστήρι εμπλουτισμού αυτών των εκτιμήσεων και ας πονάει.
2017, και μέχρι τώρα οι προβλέψεις έχουν διαψευστεί, όπως ακριβώς διαψεύδονται εδώ και 58 χρόνια. Κανείς βέβαια δεν απαιτεί από την Κούβα να φτάσει με ταξί στον κομμουνισμό, που είναι εξ άλλου ένα παγκόσμιο σύστημα, όμως ο κουβανικός λαός και η επαναστατική του ηγεσία αντιστέκονται και διατηρούν ζωντανή την Επανάστασή τους.
ΑπάντησηΔιαγραφήΠολύ χαρακτηριστική η άποψη ενός Κολομβιάνου:
“Κι αν από κάποια ατυχία ή εξαιτίας κάποιου καπρίτσιου της μοίρας ηττηθούμε στην προσπάθειά μας, θα έχουμε πεθάνει ηρωϊκά, στο πεδίο της μάχης, θα γίνουμε ήρωες των μελλοντικών γενιών, κι έτσι θα εμπνεύσουμε τον τελικό θρίαμβο, ο οποίος θα έρθει αναπόδραστα ως αποτέλεσμα των διδαγμάτων που άφησε η θυσία μας για αυτούς που με συγκίνηση θα σηκώσουν ξανά τα λάβαρά μας. Αυτό θα ήταν γνήσια επαναστατική συμπεριφορά, ακλόνητη απόδειξη της πίστης μας στην καθοδηγητική γραμμή, με το αίμα μας να πιστοποιεί την απόλυτη ορθότητα και ισχύ της. Αυτοί που τώρα μας επικρίνουν θα ήταν οι πρώτοι που θα το ανακοίνωναν στα ηλεκτρονικά τους μπλογκ, θα αναλάμβαναν να εγείρουν μνημεία στη μνήμη μας, θα στεκόντουσαν αλύγιστοι και οργίλοι καθώς θα κρατούσαν ενός λεπτού σιγή προς τιμήν μας πριν ξεκινήσουν τις συνεδρίες τους”.
http://cubaniagriega.blogspot.gr/2016/10/blog-post_28.html