Το χρονικό ενός δυσλεκτικού … και εκατομμυρίων άλλων!

 Σκηνή μετά το τέλος μιας παράστασης:

-«Είδα όλη την παιδική μου ζωή να την παίζετε στη σκηνή. Μπήκατε βαθιά στον ρόλο», είπε ο θεατής στον ηθοποιό που με τόση μαεστρία (και ιδρώτα) έπαιζε τον δυσλεκτικό στο θέατρο.

-«Α, ευχαριστώ, είμαι κι εγώ δυσλεκτικός», είπε με απλότητα κι έτρεξε σε μια υποχρέωση που τον καλούσε…

Σκηνή, εκτός σκηνής, μετά το θεατρικό έργο: «Το χρονικό ενός δυσλεκτικού» του Γιάννη Πασχου στο Θέατρο 104 -Black Box με σκηνοθέτη τον Ντίνο Ψυχογιό και ηθοποιό τον  απίστευτο τον Δημήτρη Μαμιό.(*)

 

 **************

 Ακούω δίπλα μου την αφήγηση του δυσλεκτικού σε μια φίλη του:

 [1956. Δημοτικό Σχολείο Σερρών.

 Η πρώτη δασκάλα της ζωής: «Έλα εδώ ΠΣ. Πόσες φορές θα σου πω ότι το Λόλα γράφεται με κεφαλαίο Λ και με ένα ω και λ; Τι είναι αυτό το λωωλλα; Να γράψεις 10 φορές με το κονδύλι το Λόλα»

 Τι μου έλεγε αυτή; Και τι έγινε αφού μου άρεσε το όνομα και ήθελα, όπως στη Μακεδονία συνηθίζαμε, να λέμε μακρόσυρτα το ω και το λ βαθιά και σε μάκρος όταν μας άρεσε. Γλυκό γράμμα!  Και δεν είναι καλύτερο το λωωλλα από το ξερό Λόλα;

 Και οι πρώτες σφαλιάρες και οι μπάτσες από εκείνες με βαριά χέρια, έπεσαν σύννεφο! Και η τιμωρία βαριά.

Διαπίστωση: «Το παιδί είναι ανεπίδεκτο μαθήσεως»!

 Στη Δευτέρα τάξη το πρόβλημα μεγάλωσε. Ήρθαν και τα τετράδια, βαρύ πράγμα να γράφεις με μολύβι που δεν έσβηνε κι αν το σάλιωνες γινόταν μελανί. Κι εκείνα τα μελανοδοχεία και οι πένες με τους κονδυλοφόρους βάσανο μεγάλο λέρωναν, έσταζαν, μουντζούρωναν όπου βρισκόταν. Κι έπεφτε καμία σφαλιάρα, επιπλέον των δασκάλων, από τους δικούς σου γιατί δεν υπήρχαν λεφτά για τετράδια!

 Η δασκάλα: «Ούτε το όνομά σου δεν ξέρεις να γράφεις! Με γιώτα γράφεται όχι με ήτα! Και 8+8 κάνει 16 όχι 61»

 Τώρα τι έλεγε αυτή; Αφού ναι, 16 έγραφα. Άρχισα να το προσέχω και να το ξαναγράφω. Μα πως γίνεται αυτό; Εγώ βλέπω ότι γράφω 16 αλλά το χέρι έγραφε 61 γιατί άρεσε πιο πολύ αυτό. Πάνω από το 61 έρχονταν κι έμπαινε στα μάτια μου ένα φανταστικό 16 κι έλεγα «μα είναι μια χαρά» τι μου λέει αυτή! Και το ξύλο σύννεφο!

 Η Δασκάλα: «Θα μου φέρεις αύριο γραμμένα 100 φορές αυτή τη φράση και αυτούς τους αριθμούς. Φέρε και μια βίτσα από κείνες που έχετε στο δάσος του σπιτιού σας, από κρανιά, ίσιο»

 Ωχ, το ξύλο με βίτσα (βέργα) από κρανιά πονούσε διπλά από τη βέργα της, αλλά κατά έναν παράξενο λόγο ήθελα να δείξω τη δεξιότητά μου στην κοπή της κρανιάς, μέχρι και μικροσκαλίσματα έκανα πάνω της, όπως μου έμαθε ένας τσομπάνος στο μαντρί δίπλα από το σπίτι, και θεώρησα ότι έτσι θα φάω λιγότερο ξύλο!

 Λάθος μου. Είδε την τιμωρία μου, διαπίστωσε ότι και σε αυτή είχα λάθη, είδε τη βέργα, της άρεσε και μου λέει «άνοιξε τις παλάμες». Χάπ και χαπ και χαπ και κοκκίνησαν οι παλάμες και δεν μπορούσα να πιάσω ούτε το μολύβι. Και τα δάκρυα ποτάμι...

 Ευτυχώς όμως το να γράφω πολλές φορές είχε κάτι, ένα καλό. Διαπίστωσα ότι έτσι μαθαίνω τα «ορθά» τους! και σκέφτηκα τις λέξεις που δεν ήξερα να τις γράφω 100 φορές για να τις μάθω! Όμως αυτές ήταν άπειρες. Εγκατέλειψα το σχέδιο και έγραφα όπως άκουγα όχι όπως έβλεπα στις γραμματικές.

 Το έργο επαναλήφθηκε πολλές φορές στις άλλες τάξεις του δημοτικού που χαριστικά περνούσα με… «άριστα 5» όπως με κορόιδευαν. Και οι εκπαιδευτικοί με λυπούνταν και με έδερναν. Αυτό το ξύλο πια ήταν το καμάρι μου. Μόνο ένας με περνούσε σε περισσότερο ξύλο!

 Στην τρίτη τάξη περίμενα πότε θα τελειώσει το σχολείο για να σπάσω ένα τζάμι από εκδίκηση. Και το έσπασα χωρίς κανένας να με δει για να με δείρει. Επιτυχία 100%

 Στις επόμενες τάξεις τα ίδια, αλλά «μεγάλωσα», μεγάλωσαν και τα λάθη. Στα άλλα, όπως ότι τα άστρα αλλάζουν θέσεις τη νύχτα, ήμουν άσσος γιατί τα έβλεπα, τα βράδια που ξάπλωνα ανάσκελα να κοιμηθώ στα χωράφια με τα καπνά να κινούνται. Αλλού το βράδυ, αλλού τα χαράματα!

 Πέρα από αυτά,

 Οι δάσκαλοι αποφάσισαν τελεσίδικα ότι «Το παιδί δεν παίρνει τα γράμματα, το παιδί είναι ξύλο απελέκητο, είναι κούτσουρο, δεν κάνει για γυμνάσιο και καλό είναι να τον κάνετε ή τσομπάνο ή γεωργό αν θέλει να… προκόψει»! Βγήκα «λειτουργικά αναλφάβητος»!

 Πήρα και απολυτήριο! Με «άριστα 6»! και πανηγύρισα, όχι μόνο για τον βαθμό αλλά και γιατί θα βγω και δεν θα ξαναμπώ στο σχολείο και θα σπάσω και τα τζάμια του για τελευταία φορά. Και το έκανα! Για 2-3 χρόνια δεν περνούσα έξω από το σχολείο γιατί νόμιζα ότι θα πεταχτούν όλοι οι δάσκαλοι μαζί και θα με δέρνουν ανελέητα γιατί έσπασα τα τζάμια! Ήμουν σίγουρος ότι εμένα θα έβγαζαν ένοχο!

 Τους την έσκασα των δασκάλων όμως γιατί δεν τους χώνευα. Δεν έγινα αυτό που πρότειναν. Είπα θα γίνω κτίστης, οικοδόμος να βγάζω και λεφτά, όχι να μου καίνε τα καπνά όπως έκαναν στους γονείς μου και μας κυνηγούσε η γνωστή ΑΤΕ για να μας πάρει τα χωράφια γιατί δεν είχαμε να την πληρώσουμε… και ο οικοδόμος έγινε ύψιστο όνειρό μου!

 1963, μια δολοφονία

Κάθε μέρα, όταν μπορούσα, κατά μια ανεξήγητη τάση ενώ και να διαβάζω δεν ήξερα καλά – καλά, πήγαιναν και στεκόμουν στο περίπτερο να δω τους τίτλους των εφημερίδων με μεγάλα γράμματα να γράφουν για πολιτικές διαμάχες και απίστευτα κυνηγητά καλών χωροφυλάκων που έδερναν και κακών οικοδόμων και εργατών που δέρνονταν. Οι χωροφύλακες ήταν ίδιοι οι δάσκαλοι! Έδερναν!

 Ένα πρωί όμως κόσμος πολύς στα περίπτερα για τζάμπα ανάγνωση τίτλων εφημερίδων: «Σκότωσαν τον Λαμπράκη»! Κάτι με στενοχώρησε. Όταν πήγα να δουλέψω στις οικοδομές οι οικοδόμοι μουρμούριζαν ότι τον Λαμπράκη τον «έφαγαν» παρακρατικοί της αστυνομίας γιατί υποστήριζε το δίκαιο του οικοδόμου και του εργάτη! Είπα, θα γίνω «Λαμπράκης» γιατί τον «έφαγαν» οι δάσκαλοι με στολή παρακρατικού!!! Κι έγινα!

  Και βρήκα πολλούς άλλους Λαμπράκηδες και ανθρώπους που με καταλάβαιναν. Και μου δείχνουν μια βιβλιοθήκη που την αγάπησα πολύ κι ας την ανατίναξαν μετά οι «παρακρατικοί» που λέγαμε! Κι όλα τα βιβλία μπροστά μου. Εκεί έμαθα και την επιστημονική εξήγηση κίνησης των πυραύλων, την «δύναμη – αντίδραση» και το έλεγα σε άλλους με περηφάνια! Έπαιρνα και στο σπίτι και τα διάβαζα όπως ήθελα με τις δικές μου φαντασίες πάνω από τα γράμματα και τις άγνωστες λέξεις, όχι όπως ήθελαν οι δάσκαλοι που με κυνηγούσαν ακόμη μέσα μου κι ας τέλειωσα το δημοτικό! Και η αγράμματη μάνα μου όλο φώναζε τις Κυριακές: «Σταμάτα να διαβάζεις, τι, καθηγητής θα γίνεις και διαβάζεις; Κάνε δουλειά στον μπαχτσέ»! Και το βράδυ φώναζε να σβήσω τη γκαζόλαμπα γιατί καίει πετρέλαιο και να σταματήσω το διάβασμα. Δεν την άκουγα γιατί αυτό δεν το έγραφαν τα βιβλία!

 Απόγευμα Κυριακών όμως ξέδινα. Πήγαινα γήπεδο που άνοιγε για την πιτσιρικαρία στο τελευταίο τέταρτο για τζάμπα αγώνα και αντί να φύγω αμέσως μάζευα εφημερίδες που άφηναν οι θεατές που κάθονταν πάνω τους και πήγαινα και τις διάβαζα και αυτές τζάμπα!

 Μετά ήρθε η νύχτα και το σκοτάδι της Χούντας. Αμετανόητος στις δικές μου φαντασιώσεις αποφάσισα να την κάνω «μέρα και φως», στα κρυφά και στα παράνομα!

 1974, μετά τη χούντα

Κάποιος ψιθύρισε σε έναν από τους δασκάλους με το «βαρύ χέρι»: «Ξέρεις, θυμάσαι εκείνον τον ΣΠ, τον είχαν «μέσα», έφαγε και της χρονιά του και που να στα λέω… εκείνος ο γύφτος, ο ξυπόλυτος που ήταν ξύλο απελέκητο…» Κάπου εκεί θα αγαλλίασε η ψυχή του δασκάλου γιατί η χούντα δικαίωνε το ξύλο του και την πρόβλεψή του ότι είμαι «ξύλο απελέκητο»! Αλλά ο γνωστός «κάποιος» συνέχισε σε άλλο ύφος με κάποιον αφανή  φόβο και ταραχή: «…ε, να τώρα τον λένε «ήρωα»! Γύρισε και δεν μπορείς να τον γνωρίσεις, άλλος άνθρωπος με απίθανες πολιτικές, ιστορικές και φιλοσοφικές γνώσεις… λένε όλοι ότι «σπούδασε» και έβγαλε με άριστα το «Πέτρινο Πανεπιστήμιο» και τα έμαθε όλα απ’ έξω κι ανακατωτά, τα ξέρω από τον αδελφό του που είναι οικοδόμος, έγινε επικίνδυνος»!(**)

 Κοντογείτονας ο δάσκαλος που η σφαλιάρα του έφερνε βουή για 24 ώρες! Μια μέρα τον είδα στο δρόμο από μακριά και απέναντι. Δεν ήξερα αν έπρεπε να τον χαιρετίσω με τόσο ξύλο, αλλά με απάλλαξε αυτός. Μόλις κατάλαβε ποιόν είχε απέναντι του άλλαξε απότομα δρόμο κι έκανε πως δεν με είδε! Και τι να έλεγε; Ότι είμαι περήφανος που το ξύλο μου πέτυχε να βγάλει έναν «ήρωα» και μορφωμένο;

 Εγώ πήρα τον δρόμο μου προς τα πάνω και αυτός προς τα κάτω, στον Αγιαντώνη!

Αυτά είχα να σου πω συνοπτικά βλέποντας το έργο και γυρίζοντας δεκαετίες πίσω, όταν οι άνθρωποι και οι δάσκαλοι, δεν είχαν ιδέα τι είναι δυσλεξία και τι σπουδαίες δυνατότητες μπορεί να κρύβονται πίσω από έναν άνθρωπο με δυσλεξία.

 Μια στάλα τιμής για όλους όσους υπέφεραν αυτόν τον ιδιότυπο ρατσισμό.]

 Για την αντιγραφή Σ.Β.

 Σχετικά:

(*) «Το χρονικό ενός δυσλεκτικού» του Γιάννη Πάσχου

https://www.more.com/theater/to-xroniko-enos-dyslektikou-tou-gianni-pasxou-1/

 (**) Οι δάσκαλοι της φυλακής και της εξορίας

 http://aristeripolitiki.blogspot.com/2012/01/blog-post_16.html