Η πηγή της Δημοκρατίας

 Ένα σχόλιο στην ανάρτηση του
radicaldesire.blogspot.com με τίτλο: "Μίσος για τη δημοκρατία" του Jacques Rancière
  

Έχουν γίνει πολλές συζητήσεις για τη δημοκρατία στα μπλοκ. Άλλες σοβαρές και άλλες εντελώς επιφανειακές.

Από μικρός παιδευόμουν να βρω τη γενεσιουργό αιτία της δημοκρατίας. Συνήθως αυτό πουθενά δεν γίνεται ανάλυση. Κάποιοι θεωρούν δεδομένη την αιτία και παρουσιάζουν ως αιτία την ίδια τη δημοκρατία(!) κάποιοι κάνουν μια εύκολη αναφορά στη ταξική προέλευσή της αλλά στην αιτιακή αλληλουχία ακόμη και ο μαρξισμός είναι φτωχός.

Δεν κάνω τον έξυπνο αλλά με πήρε χρόνια αυτή η έρευνα που είναι ταυτόσημη με την έρευνα για την εξουσία και την αιτιακή αλληλουχία της.

Αντιπαρέρχομαι όλα τα γνωστά επιχειρήματα και πάω κατ ευθείαν στην ουσία. Δεν θα πω τη κοινοτυπία ότι η δημοκρατία είναι ένα περιοριστικό σύστημα (κανόνας) ούτε ότι έχει ταξικό και ποτέ αταξικό χαρακτήρα.

Πηγή της δημοκρατίας είναι η δικτατορία της τάξης που κυριαρχεί. Είναι η κοινωνική νομιμοποίηση τους δικτατορικού Κανόνα του Νόμου που επιβλήθηκε από τη κυρίαρχη τάξη. Είναι η πολιτική εκδήλωση της δικτατορίας σε επίπεδο διαχείρισης.

Η αιτία της δημοκρατίας είναι η διαχείριση των αντιθέσεων της άρχουσας τάξης. Στο βάθος βρίσκεται η βασική παραγωγική σχέση του τρόπου παραγωγής. Λόγω έλλειψης χώρου θα αναφερθώ στους δυο βασικούς Νόμους της δικτατορίας της αστικής και της εργατικής τάξης: α) όλος ο παραγόμενος πλούτος κατά τη παραγωγή ανήκει στο κεφάλαιο (επιχείρηση), ο εργάτης δεν συμμετέχει λαμβάνοντας μέρος του πλούτου αλλά λαμβάνει μια αμοιβή εντελώς άσχετη από τον πλούτο που παράγει. Αυτό νομιμοποιείται με την ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής (επιχείρησης). Β) όλος ο παραγόμενος πλούτος ανήκει στους παραγωγούς. Απαγορεύεται η ιδιοποίηση του κοινωνικού πλούτου. Αυτό νομιμοποιείται πάλι με την ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής.

Πρέπει εδώ να πω ότι ι ιδιοκτησία δεν νομιμοποιείται από καμιά δημοκρατία αλλά με τη δύναμη της τάξης όταν καταλαμβάνει την εξουσία και επιβάλει αυτό το δίκαιο ως υπεράνω όλων των δικαίων. Εξ αυτών των δύο θέσεων παράγονται κάποια αξιώματα που συχνά λοιδορούνται αλλά αυτοί που τα λοιδορούν δεν έχουν ιδέα για την πραγματική αλήθεια τους: α) «Νόμος είναι το Δίκαιο του κεφαλαίου» και β) Νόμος είναι το Δίκαιο του Εργάτη». Όσοι κατά καιρούς ερμηνεύσατε το τελευταίο ως δικαίωμα στο σπάσιμο βιτρινών σπεύσετε να αναθεωρήσετε, δεν αφορά δικαίωμα στη καταστροφή πλούτου που έχει κλαπεί από τη εργατική τάξη αλλά στη διάσωσή του από την απαλλοτρίωση που έκανε το κεφάλαιο.

Ο βασικός δικτατορικός Νόμος της εξουσίας επιβάλει και τα όρια κάθε δημοκρατίας. Δεν μπορεί να εξηγηθεί από τους αστούς γιατί η Βουλή δεν μπορεί ποτέ να αλλάζει τα θεμελιώδη άρθρα ενός Συντάγματος ενώ οι ελευθερίες είναι οι πρώτες που σφαγιάζονται.


Στην προκειμένη περίπτωση και μιλώντας για την πολιτική εξουσία (δημοκρατία κλπ) σε συνθήκες κυριαρχίας του κεφαλαίου, είναι αδύνατο αυτή να υπάρξει αν δεν υπηρετεί τους σκοπούς του κεφαλαίου. Μπορείς να επιλεγεί οποιαδήποτε μορφή υπηρέτησης και να κριθεί από τα αποτελέσματά της, αλλά είναι αδύνατο να μην επιλεγεί οπωσδήποτε, μία μορφή υπηρέτησης.

Όλοι οι νόμοι και οι θεσμοί δεν μπορούν παρά να εναρμονίζονται σε ένα ενιαίο κοινωνικοοικονομικό σύστημα αλληλοσυμπληρούμενων λειτουργιών. Για να γίνει πιο κατανοητό αυτό, δεν είναι δυνατόν μία Συντακτική Βουλή ταυτόχρονα να ψηφίζει τα εξής συνταγματικά άρθρα: α) Η ατομική ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής είναι ιερή και νόμος διέπει τη διαχείρισή της από τους ιδιοκτήτες και, β) Τα μέσα παραγωγής ανήκουν στην κοινωνία και νόμος διέπει τη διαχείρισή τους από τις κοινωνικές της ομάδες. Το ίδιο ακριβώς ισχύει και για τον παραγόμενο πλούτο. Αν λοιπόν στην εξουσία βρίσκεται η αστική τάξη θα νομοθετηθεί ότι ο πλούτος ανήκει στους ιδιοκτήτες καπιταλιστές, αν είναι η εργατική τάξη θα νομοθετηθεί ότι ανήκει στην εργατική τάξη. Πάνω σε αυτά τα θεμελιώδη άρθρα αναπτύσσεται όλο το νομικό, θεσμικό, ιδεολογικό και εθιμικό εποικοδόμημα.

Ο καπιταλιστικός τρόπος παραγωγής εμπεριέχει ένα σύστημα παραγωγικών σχέσεων που πυρήνας τους είναι το απόλυτο δικαίωμα της ατομικής ιδιοκτησίας και διαχείρισης των μέσων παραγωγής πάνω στα οποία εδράζεται το απόλυτο δικαίωμα διεύθυνσης των παραγωγικών δυνάμεων από το κεφάλαιο και το απόλυτο δικαίωμα ιδιοποίησης των αποτελεσμάτων της παραγωγής. Αυτός είναι ο πυρήνας της δικτατορίας της αστικής τάξης με την έννοια ότι τον επιβάλλει και τον υπερασπίζει μέχρι θανάτου αφού χωρίς αυτό το πυρήνα δεν υπάρχει καπιταλιστική εκμετάλλευση δηλαδή δεν υπάρχει κεφάλαιο άρα και η ίδια η αστική τάξη.

Παρεμπιπτόντως, για αυτό και είναι γελοίο να ισχυρίζεται κάποιος ότι όταν υπάρχει αστική δημοκρατία δεν υπάρχει ταξική δικτατορία της αστικής τάξης. Η αστική δημοκρατία όπως και ο φασισμός είναι απλώς πολιτικές μορφές διαχείρισης αυτής της ταξικής δικτατορίας ή αλλιώς του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής και όπως είναι γνωστό οι μορφές διαχείρισης εκφράζουν αλλά δεν καθορίζουν το περιεχόμενο.

Η βάση της αστικής δημοκρατίας είναι συνοπτικά ή εξής:

Το κεφάλαιο όπως σχηματίζεται στη σύγχρονη κοινωνία έχει στο εσωτερικό του την ανάγκη ρυθμιστικής δημοκρατικής λειτουργίας ως εξής: Λόγω ανταγωνισμού και εξ αυτού αδυναμίας ενιαιοποίησης όλων των κεφαλαίων και μονολιθικής έκφρασης και λειτουργίας στο εσωτερικό τους, σχηματίζονται διάφορες ομάδες κεφαλαιακών συμφερόντων όπως, των τραπεζών, των βιομηχανιών, των ναυτιλιακών, των χρηματιστών, των εμπόρων, των νεοανερχόμενων, των φθινόντων, των μικρών και μεσαίων κεφαλαίων κλπ.
Από τη στιγμή που δεν μπορεί να επιβληθεί απόλυτα μία ομάδα κεφαλαίου στην άλλη και να έχουμε μία και μόνη δικτατορική έκφραση είναι αναγκασμένο να θεσπίσει κανόνες «δημοκρατίας» των κεφαλαίων ώστε να διευθετούνται οι σχέσεις μεταξύ των διαφόρων ομάδων κεφαλαίου.

Αυτή η δημοκρατία επεκτείνεται και στο λαό, με αιματηρούς αγώνες φυσικά από αυτόν γιατί θεωρείται πρόπλασμα αμφισβήτησης της εξουσίας του κεφαλαίου. Ο λαός βέβαια, στα πλαίσια της αστικής δημοκρατίας έχει κάθε δυνατότητα να επιλέξει «δημοκρατικά» τα πολιτικά κόμματα που εκφράζουν τις διάφορες ομάδες κεφαλαίου. Υπό αυτή την έννοια, όλα τα αστικά κόμματα έχουν εξ’ ίσου δικαίωμα να διεκδικήσουν την πολιτική εξουσία (διαχείρηση) για λογαριασμό των ομάδων κεφαλαίου που εκπροσωπούν κι’ έτσι, να εναλλάσσονται και να λειτουργεί η πλήρης δημοκρατία.

Εξ ορισμού αποκλείοντα τα αριστερά κόμματα που είναι στη γραμμή ανατροπής του καπιταλισμού δεδομένου ότι ούτε αυτά μπορούν να διαχειριστούν τον καπιταλισμό ούτε η εργατική τάξη τα εκλέγει γι αυτό τον σκοπό(*). Εννοείται βέβαια ότι το κεφάλαιο αν δει τον κίνδυνο, καταργεί και τη δημοκρατία και κάθε δικαίωμα. Σιγά μην αφήσει να του πάρουμε τον πλούτο που με τόσο «κόπο» κατέκλεψε από τους εργαζόμενους.

(*!) διάφορα αριστερά ή κομμουνιστικά κόμματα που βρεθήκαν στην πολιτική εξουσία χωρίς η ταξική εξουσία να ανήκει στην εργατική τάξη ή υποτάχθηκα στην ταξική εξουσία της αστικής τάξης (Μολδαβία, εν μέρει Κύπρος και Ιταλία) και υπηρετούν όπως κάθε αστικό κόμμα την αστική εξουσία ή βρίσκονται σε πόλεμο με την ταξική εξουσία και τίθεται το ζήτημα «ποιος ποιόν». Είναι αδύνατο να συνυπάρχουν αστική εξουσία (δικτατορία) και εργατική διακυβέρνηση (διαχείριση). Όσοι κάνουν τέτοια όνειρα σε πλαίσια σοσιαλδημοκρατίας οδηγούνται στο τέλος του ενός από το άλλο (Χιλή, Ισπανία, Ρωσία κ.α.). Η ταξική εξουσία δεν μοιράζεται.


Στον αντίποδα της αστικής δημοκρατίας η σοσιαλιστική δημοκρατία είναι και αυτή περιοριστικός νόμος της δικτατορίας της εργατικής τάξης (του προλεταριάτου). Η διαφορά είναι ότι ο σοσιαλιστικός «τρόπος παραγωγής» (μεταβατική μορφή μεικτού συστήματος καπιταλιστικών και κομμουνιστικών οικονομικών αρχών προς τον κομμουνιστικό τρόπο παραγωγής) εμπεριέχει έναν δικτατορικό Νόμο (Κανόνα) που λέει ότι όλα τα μέσα παραγωγής ανήκουν στους δημιουργούς τους, δηλαδή στην εργατική τάξη (για παραγωγούς αυτοαπασχολούμενους, αγρότες κλπ που δεν έχουν εξαρτημένη σχέση ισχύουν άλλα μεταβατικά δίκαια που όμως υπόκεινται στον Νόμο της εργατικής τάξης μέχρι αφομοίωσής τους) και κατ έκταση στη κοινωνία και στο λαό.

Τα μέσα παραγωγής, στο σοσιαλισμό, από τη φύση της ιδιοκτησίας τους δεν μπορούν να διευθύνονται από ατομικούς ιδιοκτήτες, που δεν υπάρχουν, αλλά από τους κοινωνικούς ιδιοκτήτες. Αυτή η διεύθυνση μαζί και η συνολική διεύθυνση των παραγωγικών δυνάμεων όμως δεν μπορεί παρά να γίνει μόνο με συλλογικό τρόπο, δηλαδή μόνο με δημοκρατικό. Διαφορετικά είναι αδύνατο να γίνει διεύθυνση, θα γίνει χάος. Έτσι βγήκε και το αξίωμα «Ο σοσιαλισμός ή θα είναι δημοκρατικός ή δεν θα υπάρχει».

Αυτό το σύνθημα το διαστρέβλωσαν οι μικροαστοί «αριστεροί» για να πολεμήσουν την ίδια τη γενεσιουργό αιτία του αξιώματος που είναι η δικτατορία (εξουσία, Κανόνας, νόμος) του προλεταριάτου. Θέλουν δηλαδή να έχουμε σοσιαλισμό με ελευθερία και δημοκρατία αλλά χωρίς εξουσία (δικτατορία) της εργατικής τάξης) και παρότι θα είμαστε σοσιαλισμός με δημοκρατία και ελευθερία το νομικό δίκαιο θα παραδίδει (ελεύθερα!!!) τον παραγόμενο πλούτο από τη εργατική τάξη στους καπιταλιστές!!! Αυτό είναι η άλλη όψη του καπιταλισμού με «ανθρώπινο πρόσωπο». Το αφήνουμε αυτό.

Αν λοιπόν ψάξει κανείς να βρει τη δημοκρατία στο σοσιαλισμό θα δει ότι έχει την ακριβώς αντίθετη αιτιακή - γενεσιουργό σχέση με την αστική δημοκρατία. Η μεγάλη επιφανειακή διαφορά είναι ότι η σοσιαλιστική δημοκρατία αδυνατεί να λειτουργήσει με άλλες μορφές (πολιτική δικτατορία, μοναρχία, βασιλεία κλπ) που λειτουργεί άνετα η αστική. Ωστόσο δεν είναι αυτή η βασική διαφορά τους αλλά ποιανού δικτατορικό Δίκαιο ρυθμίζουν και υπηρετούν. Υπ’ αυτή την έννοια η χειρότερη σοσιαλιστή δημοκρατία είναι χίλιες φορές ανώτερη από την καλύτερη αστική δημοκρατία.

Γι αυτό το λόγο φαντάζουν γελοίες οι θεωρίες περί καθαρής δημοκρατίας που δήθεν μόνο την αρχή της πλειοψηφίας αναγνωρίζει κλπ, κλπ. Πρώτα η δικτατορία καθορίζει τα πλαίσιά της και μετά λειτουργούν οι αρχές της μέσα στα προκαθορισμένα πλαίσια.

Κλείνοντας θα ήθελα να πω ότι το θέμα είναι αδύνατο να εξαντληθεί εδώ. Μπορεί και να χρειάζονται χιλιάδες σελίδες για να αποκαλυφθούν όλες οι πτυχές της αιτιακής αλληλουχίας και γένεσης της δημοκρατίας από τη ταξική δικτατορία. Όμως αρκούμαι σε αυτό το σχόλιο για την ώρα